اعاده دادرسی کیفری چیست؟

مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی

• دیوان عالی کشور: در صورتی که درخواست اعاده دادرسی در ارتباط با احکام صادره از دیوان عالی کشور باشد، مرجع صالح برای رسیدگی به آن، خود دیوان عالی کشور خواهد بود.
• دادگاه هم ‌عرض: در هنگامی که درخواست اعاده دادرسی مربوط به احکام صادره از سایر مراجع قضایی باشد، مرجع صالح برای رسیدگی به آن، دادگاه هم‌عرض با دادگاه صادرکننده حکم خواهد بود.

اعاده دادرسی در تمامی موضوعات کیفری

اعاده دادرسی یکی از روش های حقوقی برای رسیدگی در امور کیفری است که به منظور تجدید نظر در آرای قطعی به کار می رود. این امر در شرایطی رخ می دهد که پس از قطعیت یافتن حکم، دلایل و مدارکی جدید به دست آید که نشان دهنده نادرستی رأی صادره باشد. موارد قابل اعاده دادرسی در تمامی موضوعات کیفری عبارت است از:

خلاف شرع بین: در صورتی که رأی صادره مخالف شرع تشخیص داده شود، محکوم علیه یا وکیل او می تواند تقاضای اعاده دادرسی کند.

عدم اعتبار مدارک استنادی: اگر مدارک و اسنادی که مبنای صدور رأی قرار گرفته اند، جعلی یا فاقد اعتبار قانونی باشند، امکان اعاده دادرسی وجود دارد.

فقدان شرایط قانونی شهادت شهود: در صورتی که شهادت شهود در صدور رأی نقشی اساسی داشته باشد، اما بعداً ثابت شود که شرایط قانونی شهادت در آنها وجود نداشته، می توان درخواست اعاده دادرسی کرد.

دروغ بودن شهادت شهود: اگر ثابت شود که شهود در شهادات خود دروغ گفته اند، محکوم علیه می تواند تقاضای اعاده دادرسی کند.

مخالف بودن رای با قانون: در صورتی که رای صادره با نص صریح قانون مغایرت داشته باشد، اعاده دادرسی قابل طرح است.

عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی: اگر قاضی در صدور رأی به دلایل و مدارک ارائه شده از سوی طرفین توجهی نکرده باشد، می توان تقاضای اعاده دادرسی کرد.

عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رأی: در صورتی که قاضی یا دادگاه صادر کننده رأی صلاحیت رسیدگی به موضوع را نداشته باشند، رأی صادره قابل اعاده دادرسی است.

حیله و تقلب: در صورتی که در جریان رسیدگی و صدور رأی، حیله و تقلبی صورت گرفته باشد، محکوم علیه می تواند تقاضای اعاده دادرسی کند.

مکتوم بودن سند: اگر پس از صدور رأی، سندی به دست آید که در زمان رسیدگی مکتوم بوده و در صورت ارائه آن، احتمال صدور رأیی مغایر با رأی قبلی وجود داشته باشد، می توان تقاضای اعاده دادرسی کرد.

وجود موارد دیگری که موجب نقض رأی می شود: علاوه بر موارد ذکر شده، موارد دیگری نیز ممکن است در قانون به عنوان موجبات اعاده دادرسی پیش بینی شده باشند.

نکاتی در خصوص اعاده دادرسی کیفری

• اعاده دادرسی مستند و منطقی: درخواست ‌های ناقص یا فاقد شرایط، قابل بررسی و ترتیب اثر نخواهند بود. بنابراین بسیار مهم است که شرایط اعاده دادرسی را نیز داشته باشد و همراه با ادله های قانونی و مدرک، شواهد و دلایل محکمه پسند باشد.
• مهلت درخواست اعاده دادرسی: در جرایم کیفری، درخواست اعاده دادرسی از تاریخ ابلاغ حکم به محکوم‌ علیه یا وکیل او به دیوان عالی کشور مشخص می شود. همچنین لازم به ذکر است که مهلت درخواست اعاده دادرسی با توجه به حکم صادر شده براساس موضوع مورد رسیدگی اعلام می شود و فقط درخواست در همان زمان مشخص شده، مورد پذیرش است و در خارج از مهلت، امکان اعاده دادرسی برای پرونده های کیفری وجود نخواهد داشت.
• هزینه درخواست اعاده دادرسی: درخواست اعاده دادرسی مشمول هزینه دادرسی است.
• عدم تضمین نقض حکم: در صورت پذیرش درخواست اعاده دادرسی، هیچ تضمینی برای نقض حکم قبلی وجود ندارد. همچنین امکان اعتراض به آن وجود ندارد.
• ارائه درخواست اعاده دادرسی: درخواست اعاده دادرسی باید به دیوان عالی کشور ارائه شود.
• پذیرش درخواست اعاده دادرسی: در صورت پذیرش درخواست اعاده دادرسی، پرونده به شعبه هم عرض دادگاه صادر کننده رأی ارجاع داده می شود.

مراحل اعاده دادرسی کیفری

1. تشخیص خلاف شرع بین توسط رئیس قوه قضائیه: این موضوع می ‌تواند از طریق بررسی پرونده، گزارش مراجع قضایی یا درخواست اشخاص حقیقی و حقوقی صورت گیرد.
2. تجویز اعاده دادرسی: در صورت تشخیص خلاف شرع بین، رئیس قوه قضائیه با صدور دستور اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال می‌ کند.
3. رسیدگی در دیوان عالی کشور: شعبه ای خاص در دیوان عالی کشور به پرونده رسیدگی و در صورت اثبات خلاف شرع بین، رأی قطعی قبلی را نقض و حکم جدید صادر می‌ کنند.