توقف اجرای حکم حقوقی

هدف از صدور حکم توقف در اجرای احکام حقوقی، تسریع در تحقق آن حکم در کوتاه‌ترین زمان ممکن است. پس از آغاز مراحل اجرایی حکم یا سند لازم‌الاجرا، اصل بر استمرار روند اجرا است، مگر در شرایطی که قانون اجازه توقف، تعطیلی یا تأخیر در اجرای حکم را صادر کرده باشد. این موارد می‌تواند به مراجع مختلفی از جمله عمومی، انقلاب، شبه‌قضایی یا اداری و همچنین احکام و داوری‌های بین‌المللی مرتبط باشد. به طور کلی، پس از قطعی شدن حکم، قاعده بر این است که فرایند اجرایی حکم تا اتمام اقدامات مربوط به آن ادامه یابد و توقف یا تأخیر در اجرای حکم بدون مجوز قانونی مجاز نیست. با این حال، در برخی موارد، شرایط قانونی و عملی وجود دارد که موجب توقف اجرای حکم حقوقی می‌شود و در این شرایط چاره‌ای جز توقف وجود ندارد. در ادامه این مقاله، به بررسی موضوع توقف اجرای حکم حقوقی و نقش وکیل در این زمینه خواهیم پرداخت.

عملیات اجرایی چیست؟

عملیات اجرایی به فرایندی اطلاق می‌شود که در آن، یک حکم یا سند قانونی به مرحله اجرا در می‌آید. این فرایند می‌تواند از طریق اداره ثبت یا دادگاه انجام شود. به عبارت دیگر، عملیات ثبت اجرایی شامل مجموعه اقداماتی است که پس از صدور اجراییه توسط اداره ثبت برای اجرای سند صورت می‌گیرد و شامل مواردی مانند ابلاغ اجراییه و تقسیط و… است. این روند تا اجرای کامل سند، که معمولاً شامل تنظیم سند اجرایی و تحویل مورد مزایده می‌شود، ادامه می‌یابد.

حکم چیست؟

آراوی که از سوی دادگاه صادر می‌شود، به دو دسته تقسیم می‌شود. گروه اول شامل احکام و گروه دوم به قرارها اختصاص دارد. در حقیقت، هدف اصلی خواهان از طرح دعوا در دادگاه، دریافت حکم از سوی قاضی است که با صدور این حکم، دعوای موجود بین طرفین به پایان می‌رسد و وظیفه دادگاه در رسیدگی به پرونده با صدور حکم خاتمه می‌یابد. انواع احکام بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی شامل موارد زیر است:

• حکم اعلامی
• حکم تاسیسی
• حکم حضوری
• حکم غیابی
• حکم قطعی
• حکم غیر قطعی
• حکم نهایی
• حکم غیر نهایی

توقف در اصطلاح حقوقی

طبق ماده 121 از قانون آیین دادرسی مدنی، تامین به معنای نگهداری اموال اعم از منقول و غیرمنقول است. در صورتی که خواسته به شکل یک مورد مشخص باشد و توقیف آن ممکن باشد، دادگاه مجاز نیست که به جای آن، مال دیگری را توقیف کند. اما اگر خواسته به صورت عین معین نباشد، دادگاه معادل ارزش خواسته، از سایر دارایی‌های خوانده توقیف انجام می‌دهد.

توقف اجرای حکم حقوقی چیست؟

توقف اجرای حکم حقوقی به معنای معلق کردن و قطع موقت اجرای حکم یا اقداماتی است که توسط دادگاه یا اداره ثبت اجرا می‌شود و به حکم نهایی که مراحل اجرایی آن طی شده است، مربوط می‌گردد. در فرآیندهای اجرایی، اصل بر این است که حکم حقوقی دادگاه باید بدون وقفه و به طور کامل اجرا شود، و توقف یا تعویق در این زمینه، معمولاً یک وضعیت استثنایی به شمار می‌آید. طبق ماده 24 قانون اجرای احکام مدنی، پس از آغاز مراحل اجرا، دادورز نمی‌تواند اجرای حکم را متوقف، معلق یا به تعویق اندازد، مگر به دستور دادگاهی که حکم را صادر کرده یا دادگاهی که صلاحیت صدور دستور تعویق را دارد، یا با ارائه رسیدی از محکوم‌له مبنی بر دریافت محکوم به یا رضایت کتبی او در مورد توقف، قطع یا تأخیر اجرا.

موارد توقف اجرای حکم حقوقی

مبحث توقف اجرای احکام حقوقی از دو جنبه قابل بررسی است. نخست، توقف اجرای آن بر اساس قوانین موجود و دوم، توقف به تشخیص نهاد معتبر. در ادامه، به تحلیل موارد مربوط به توقف اجرای احکام حقوقی خواهیم پرداخت.

توقف اجرای حکم حقوقی به حکم قانون

هر زمان که شخص محکوم فوت کند یا تحت سرپرستی قرار گیرد، اجرای حکم حقوقی تا زمانی که وراث، وصی، ولی، قیم یا مدیر اموال ترکه معرفی نشوند، متوقف می‌گردد. در این زمان، قسمت اجرایی به محکوم‌له اخطار می‌دهد تا افراد مذکور را با ذکر نشانی و اطلاعات کامل معرفی کند. در صورت عدم توقیف اموال، مأمور اجرای حکم می‌تواند به درخواست محکوم‌له، اموال مربوط به شخص محجور یا متوفی را به میزان محکوم به توقیف نماید. همچنین، اگر محکوم‌علیه قبل از ابلاغ دستور اجرایی محجور یا فوت کند، این دستور به ولی، قیم، امین، وصی، ورثه یا مدیر ترکه او ارسال می‌شود. در صورتی که حجر یا فوت پس از ابلاغ دستور اجرایی رخ دهد، مفاد آن و اقداماتی که انجام شده، از طریق ارسال اخطاریه به آن‌ها اطلاع‌رسانی خواهد شد.

توقف اجرای حکم به علت اعاده دادرسی

چنانچه پس از صدور حکم نهایی در یک پرونده، مدرک جدیدی که پیشتر مورد توجه قرار نگرفته و به نفع محکوم علیه باشد، یافت شود، امکان درخواست اعاده دادرسی وجود دارد. در صورتی که دادگاه با این درخواست موافقت کند، دستور به تعلیق اجرای حکم نهایی یا متوقف کردن اقدامات اجرایی صادر خواهد کرد.

توقف اجرای حکم حقوقی به دستور مراجع صلاحیت دار

در اینجا به تحلیل مواردی خواهیم پرداخت که مرجع ذی‌صلاح قادر است اجرای حکم حقوقی را معلق کند:

توقف اجرای حکم حقوقی با رضایت محکوم له

پس از آغاز فرآیند اجرای حکم حقوقی، مامور مسئول نمی‌تواند این فرآیند را متوقف کند، مگر به دستور دادگاهی که حکم اجرای آن را صادر کرده یا دادگاهی که صلاحیت لازم برای صدور دستور توقف را داراست. همچنین، در صورتی که محکوم‌له با توقف اجرای حکم موافقت کند، این امکان وجود دارد. برای ابراز این رضایت، محکوم‌له می‌تواند رسید دریافت محکوم به یا رضایت‌نامه کتبی خود را ارائه دهد.

توقف اجرای حکم حقوقی با ادعای داشتن حق منافع

اگر عین محکوم به در تصرف فردی غیر از محکوم‌علیه قرار داشته باشد، این موضوع مانع از اجرای حکم حقوقی نمی‌شود، مگر اینکه فرد متصرف ادعای حقی بر عین یا منافع آن داشته و دلایلی نیز ارائه کند. در این صورت، قاضی یک هفته به او فرصت می‌دهد تا به دادگاه صالح مراجعه کند. اگر در این مدت پانزده روزه از تاریخ مهلت داده شده، هیچ درخواستی برای تأخیر در اجرای حکم به قسمت اجرا ارائه نشود، اجرای حکم حقوقی ادامه خواهد یافت.

مطالب مرتبط: وکیل کیفری تهران

توقف اجرای حکم حقوقی از جانب شخص ثالث

اگر شخص ثالث از ارائه عین مال توقیف شده خودداری کند و مامور اجرای حکم به آن اموال دسترسی نداشته باشد، معادل ارزش آن اموال از دارایی‌های شخص ثالث به عنوان جبران خسارت توقیف خواهد شد. در صورتی که شخص ثالث ادعا کند که مال قبل از اجرای حکم و بدون تقصیر او از بین رفته، می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی شواهد و مدارک ارائه شده توسط شخص ثالث، در صورتی که دلایل او را معتبر تشخیص دهد، دستور توقف اجرای حکم حقوقی را صادر می‌کند تا زمانی که وضعیت به‌طور نهایی مشخص شود.

توقف اجرای حکم حقوقی ای که موضوع آن معین نباشد

طبق بند 3 قانون اجرای احکام مدنی، حکمی که موضوع آن مشخص نباشد، قابلیت اجرا ندارد.

توقف اجرای حکم حقوقی به دلیل عدم ابلاغ حکم

اگر ارسال واقعی حکم به شخص محکوم علیه ممکن نباشد و ابلاغ قانونی انجام گیرد، این ابلاغ معتبر تلقی خواهد شد و حکم غیابی پس از پایان مهلت قانونی و قطعی شدن، به مرحله اجرا درمی‌آید. در صورتی که حکم به طور واقعی ارسال نشده باشد و محکوم علیه ادعای عدم آگاهی از محتوای رأی داشته باشد، او می‌تواند دادخواست واخواهی را به دادگاه صادرکننده حکم غیابی تسلیم کند. دادگاه مربوطه به سرعت این موضوع را بررسی کرده و تصمیم به رد یا پذیرش دادخواست را صادر خواهد کرد. در صورتی که دادخواست پذیرفته شود، اجرای حکم حقوقی متوقف خواهد شد.

مطالب مرتبط: توقف اجرای حکم حبس

توقف اجرای حکم حقوقی از طرف دادستان کل کشور

چنانچه در مهلت قانونی مربوط به فرجام‌خواهی، تقاضایی ارائه نشود یا به هر دلیلی، قرار رد دادخواست فرجامی به صورت قطعی صادر گردد و ذی‌نفع ادعای خلاف شرع یا قانون بودن آن رای را داشته باشد، او می‌تواند از طریق دادستان کل کشور درخواست رسیدگی فرجامی کند. این درخواست نیازمند ارائه دادخواست و پرداخت هزینه‌های مربوط به دادرسی فرجامی است. مهلت برای ارائه دادخواست یک ماه است که بسته به مورد، از تاریخ پایان مهلت فرجام‌خواهی، صدور قرار رد دادخواست فرجامی به شکل قطعی یا ابلاغ رای دیوان عالی کشور در خصوص تایید قرار رد دادخواست فرجامی شروع می‌شود.

توقف اجرای حکم حقوقی به دلیل مرور زمان

چنانچه از زمان صدور اجراییه بیشتر از پنج سال سپری شده و محکوم‌له اقدام به پیگیری اجرای حکم حقوقی نکرده باشد، آن اجراییه به عنوان بی‌اثر شناخته می‌شود و در این حالت، اگر حق اجرا نیز دریافت نشده باشد، دیگر امکان وصول آن وجود نخواهد داشت. محکوم‌له این امکان را دارد که دوباره از دادگاه درخواست صدور اجراییه کند، اما باید توجه داشت که برای اجرای هر حکم تنها یک بار حق اجرا تعلق می‌گیرد.

توقف اجرای حکم حقوقی با اعتراض به رای داور

اگر شخص محکوم دارای مستندات و دلایل قانع‌کننده‌ای برای اعتراض به تصمیم داور باشد، دادگاه دستور توقف اجرای حکم حقوقی را تا زمان بررسی اعتراض و صدور حکم نهایی صادر خواهد کرد و در صورت نیاز، تأمین لازم نیز از معترض دریافت خواهد شد.

مطالب مرتبط:توقف اجرای حکم کیفری

چگونه کار خود را به بهترین وکیل توقف اجرای حکم حقوقی بسپاریم؟

• مناسب‌ترین وکلا برای شما افرادی هستند که در زمینه تعلیق احکام حقوقی تخصص دارند.برای انتخاب وکیل ایده‌آل، موسسه حقوقی حجتیان شرایطی را در نظر گرفته است که شامل:

  – سابقه و هزینه پیشنهادی از چند وکیل
  – مبلغ مشاوره اولیه
  – ارائه پیشنهادات کتبی از وکلای متخصص
  – نظرات و امتیازات کاربران دیگر درباره وکلا

تنها کافی است که درخواست خود را ارسال کنید تا بتوانید مشاوره‌های مرتبط را از چند وکیل دریافت نمایید.

هزینه ی اخذ وکیل توقف اجرای حکم حقوقی چگونه است؟

هزینه استخدام وکیل به منظور متوقف کردن اجرای حکم حقوقی توسط وکلا مشخص می‌شود. در مجموعه حقوقی حجتیان، شما قادر خواهید بود با مقایسه سوابق و تجربیات وکلا، بهترین وکیل را با آرامش خیال برگزینید.

هزینه ی مشاوره از وکیل توقف اجرای حکم حقوقی چگونه است؟

هزینه‌ خدمات مشاوره حقوقی برای متوقف کردن اجرای حکم در محدوده قیمتی زیر قرار دارد.

مطالب مرتبط:توقف اجرای حکم