برای بسیاری از افرادی که به حبس محکوم شدهاند، ورود به زندان میتواند تجربهای دشوار تلقی شود، بهخصوص زمانی که امکان استفاده از پابند الکترونیکی وجود دارد. این وسیله به محکومان اجازه میدهد تا دوران محکومیت خود را در خارج از زندان و تحت نظارت بگذرانند. اما آیا میتوان پیش از رفتن به زندان برای دریافت پابند اقدام کرد؟ پاسخ به این سؤال مثبت است! عوامل مختلفی از جمله وضعیت فرد، نوع جرم و تصمیمات مقامات قضایی در تأیید این درخواست نقش دارند. در این مقاله، به تشریح مراحل درخواست پابند، زمان بررسی آن و نکات مهمی که باید در نظر داشته باشید، خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
پابند الکترونیکی چیست و چه کاربردی دارد؟
پابند الکترونیکی، ابزاری است که برای نظارت و پیگیری مکان افرادی که تحت کنترل قضایی قرار دارند، مورد استفاده قرار میگیرد. این وسیله معمولاً به مچ پای متهمین متصل میشود و از فناوریهای GPS یا امواج رادیویی برای ارسال دادههای موقعیت به مراکز نظارتی استفاده میکند.
این دستگاه الکترونیکی دارای کاربردهای کلیدی و مهمی است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
اجرای تدابیر جایگزین برای زندان: به منظور کاهش تراکم زندانها و فراهم آوردن امکان گذراندن مجازات در محیطی مشخص همچون منزل؛
نظارت بر بدهکاران مالی: این امکان را برای بدهکاران فراهم میکند که به جای تحمل زندان، تحت مراقبت قرار گیرند و به پرداخت دیون خود بپردازند؛
مدیریت آزادی مشروط: برای رصد افرادی که بهصورت مشروط از زندان آزاد شدهاند؛
کنترل متهمان تحت قرار تأمین: به منظور نظارت بر افرادی که تا صدور حکم نهایی باید در محدودیتهای مشخصی باقی بمانند؛
افزایش امنیت اجتماعی: نظارت بر مجرمان خطرناک یا متهمان پروندههای ویژه بدون نیاز به زندانی کردن آنها.
این تکنولوژی به بهبود سیستم حقوقی یاری میرساند و فرصتهای بازسازی اجتماعی را برای افراد بیشتر میکند.
آیا می توان قبل از ورود به زندان درخواست پابند الکترونیکی کرد؟
در برخی از موارد، افراد ممکن است پیش از ورود به زندان، درخواست استفاده از پابند الکترونیکی نمایند. این درخواست معمولاً برای افرادی که به دلیل مسائل مالی یا غیرعمدی (مانند بدهی، چک برگشتی، مهریه و غیره) محکوم به حبس شدهاند، قابل بررسی است. در مقالهای که به موضوع دریافت پابند برای محکومان مالی اختصاص داده شده، به تفصیل درباره این گروه از محکومین بحث شده است و مطالعه آن توصیه میشود.
در این شرایط، شخص متهم میتواند پیشنهاد خود را به مقام قضائی یا دادگاه مربوطه ارائه دهد و خواستار استفاده از پابند الکترونیکی به جای تحمل حبس شود. دادگاه با ارزیابی موارد مختلفی همچون نوع جرم، سابقه فرد، احتمال فرار و تهدید امنیت عمومی، تصمیم میگیرد که آیا اعطای پابند الکترونیکی به فرد مناسب است یا خیر.
برای پذیرش این درخواست، فرد باید شرایط خاصی را داشته باشد؛ از جمله عدم وجود سابقه جرمهای عمدی یا خطرناک و همچنین قابلیت رعایت دستورات قضائی و نظارتی. در صورت موافقت مقام قضائی، فرد میتواند قبل از ورود به زندان، پابند الکترونیکی دریافت کند و دوران محکومیت خود را تحت نظارت در منزل یا در محدوده معین سپری نماید.
با این حال، متأسفانه به دلایل گوناگون، از جمله عدم آگاهی کامل افراد از قوانین مربوط به استفاده از پابند، تعداد زیادی از این درخواستها رد میشود و درخواستهایی که از طریق وکیل تنظیم میشوند، شانس بالاتری برای تأیید دارند.
مطالب مرتبط: هزینه استفاده از پابند الکترونیکی سال 1404
بررسی استفاده از پابند الکترونیک قبل از معرفی به زندان برای محکومعلیه
پرسش
آیا بر اساس ماده 62 از قانون مجازات اسلامی و همچنین ماده 553 از قانون آیین دادرسی کیفری، در صورتی که شرایط قانونی فراهم باشد، میتوان از آزادی تحت سامانههای الکترونیکی (پابند الکترونیک) قبل از فرستادن محکومعلیه به زندان بهرهبرداری کرد؟ لطفاً توضیحات خود را ارائه دهید.
نظر هیات عالی
بر اساس ماده 62 قانون مجازات اسلامی، استفاده از پابند الکترونیکی با فرض رضایت محکوم از اختیارات قاضی میباشد. از این رو، نیازی به حبس محکوم برای بهرهبرداری از این تسهیلات ارفاقی احساس نمیشود.
شرایط لازم برای دریافت پابند الکترونیکی
برای اخذ پابند الکترونیکی، افراد باید واجد شرایط ویژهای باشند که معمولاً توسط مقامات قضائی یا دادگاه مورد ارزیابی قرار میگیرد. این شرایط شامل موارد زیر است:
نوع جرم: پابند الکترونیکی غالباً برای جرائم غیرعمدی، از جمله بدهیهای مالی، مهریه، چکهای برگشتی و تخلفات مشابه به کار گرفته میشود. در مواردی که جرم عمدی یا خطرناک باشد، معمولاً استفاده از این نوع پابند ممکن نیست. جرایم در ردههای 5 تا 8 میتوانند از پابند بهرهمند شوند.
مدت محکومیت: به طور کلی، برای افرادی که محکومیت کوتاهمدتی دارند، به جای حبس در زندان، از پابند الکترونیکی استفاده میشود. این امر معمولاً شامل کسانی است که به حبسهای کوتاه یا مجازاتهای سبکتر محکوم شدهاند.
عدم سابقه جرائم خطرناک: افرادی که سابقه ارتکاب جرائم خطرناک یا رفتارهای خشونتآمیز را دارند، معمولاً از دریافت پابند الکترونیکی محروم میشوند.
موافقت مقام قضائی: درخواست فرد باید مورد تأیید مقام قضائی یا دادگاه قرار گیرد. قاضی با توجه به شرایط خاص فرد، نوع جرم و احتمال رعایت قوانین، تصمیم میگیرد که آیا فرد قادر به استفاده از پابند الکترونیکی خواهد بود یا خیر.
ارائه ضمانت و وثیقه: در بسیاری از موارد، برای اطمینان از پایبندی به شرایط، فرد متقاضی ملزم به ارائه وثیقه یا ضمانت میباشد. این ضمانت ممکن است شامل سند ملکی یا سایر اشکال تضمین قانونی باشد.
رعایت شرایط نظارتی: فرد باید متعهد شود که شرایط نظارتی مشخصشده، از جمله محدودیت جغرافیایی و همکاری با مقامات نظارتی در طول دوره محکومیت را رعایت کند.
وجود تجهیزات نظارتی: متقاضی باید به سیستمهای نظارتی دسترسی داشته باشد و دستگاه پابند الکترونیکی باید به درستی نصب و راهاندازی شود تا بتواند موقعیت مکانی او را به طور دقیق ردیابی کند.
محل سکونت مناسب: فرد باید یک مکان مشخص برای زندگی یا کار داشته باشد که تحت نظارت قرار گیرد. این مکان باید به گونهای باشد که فرد در آن منطقه باقی بماند و از آن خارج نشود.
با رعایت این ضوابط، فرد مجرم قادر خواهد بود از پابند الکترونیکی برای گذراندن دوران محکومیت خود بهرهبرداری کند و از امکاناتی همچون گذراندن مدت محکومیت در منزل یا محل کار به جای زندان استفاده کند.
مطالب مرتبط: چه افرادی میتوانند از پابند الکترونیک استفاده کنند؟
مراحل درخواست پابند الکترونیکی قبل از اجرای احکام
درخواست برای به کارگیری پابند الکترونیکی پیش از اجرای مجازات برای افرادی که به حبس محکوم شدهاند (خصوصاً در موارد مربوط به جرائم مالی)، میتواند به عنوان یک جایگزین برای زندان مورد بررسی قرار گیرد. روند درخواست برای استفاده از این دستگاه الکترونیکی به شکل زیر است:
۱. ارائه درخواست رسمی
متقاضی یا وکیل وی ملزم است تا یک درخواست رسمی به دادگاه یا مرجع قضائی ذیصلاح ارسال کند. این درخواست باید شامل توجیهاتی برای استفاده از پابند الکترونیکی و شرایط خاص فردی، از جمله نوع جرم (مانند جرائم اقتصادی)، مدت محکومیت و عدم خطر برای امنیت عمومی باشد.
۲. بررسی پرونده توسط مقام قضائی
قاضی یا دادگاه پرونده درخواستکننده را مورد ارزیابی قرار میدهد. این ارزیابی شامل نوع جرم، پیشینه فرد، شدت مجازات و قابلیت رعایت شرایط نظارتی میشود. در مورد محکومان به جرائم مالی، این مرحله معمولاً آسانتر است، اما برای جرائم عمدی یا خطرناک، احتمال رد درخواست بیشتر میباشد.
۳. ارزیابی شرایط زندان و نیاز به پابند الکترونیکی
در این بخش، قاضی ارزیابی میکند که آیا شخص میتواند به جای گذراندن دوره حبس در زندان، از پابند الکترونیکی بهرهمند شود. در این بررسی، جنبههای مختلفی از جمله شرایط موجود در زندانها، میزان ظرفیت آنها و عوارض منفی حبس برای خود فرد یا خانوادهاش مورد توجه قرار میگیرد.
۴. تعیین شرایط نظارتی
با تأیید قاضی، الزامات نظارتی و محدودیتهای مکانی فرد تعیین میگردد. این الزامات معمولاً شامل آدرس محل زندگی، زمانهای مجاز برای خروج و شیوههای ارتباط با نهادهای نظارتی میباشد. پس از تصویب این الزامات، دیگر جوانب که در ادامه به آنها پرداخته میشود، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
۵. تأمین وثیقه یا ضمانت
به منظور تضمین پایبندی به الزامات قانونی، معمولاً از شخص درخواست میشود که نوعی وثیقه یا تضمین ارائه دهد. این تضمین میتواند شامل املاک، وجه نقد یا هرگونه وثیقه دیگری باشد تا در صورت تخلف از شرایط مقرر، امکان اجرای احکام فراهم گردد.
۶. نصب و فعالسازی پابند الکترونیکی
پس از اینکه درخواست تصویب و شرایط مشخص شد، فرد درخواستکننده یک پابند الکترونیکی دریافت میکند. این دستگاه معمولاً به مچ پای شخص متصل میگردد و بهطور مداوم موقعیت او را زیر نظر دارد.
۷. نظارت و گزارشدهی
در زمان اجرای حکم، شخص به طور مداوم تحت نظارت نهادهای مرتبط قرار میگیرد. این نهادها به طور منظم گزارشهایی از وضعیت فرد به دادگاهها ارسال میکنند و در صورت بروز هرگونه تخلف، اقداماتی برای بازگرداندن او به زندان انجام میشود.
۸. پایان دوره محکومیت
اگر شخص تمامی الزامات را به درستی انجام دهد و دوره محکومیت خود را سپری کند، دستگاه پایش الکترونیکی از او برداشته خواهد شد و او از محدودیتهای نظارتی رهایی مییابد.
باید توجه داشت که طی این مراحل برای یک فرد عادی ممکن است زمان زیادی صرف شود و او عملاً کل این مدت را در زندان خواهد گذراند، در حالی که وکلایی با تجربه مانند تیم ما قادرند این فرآیند را در زمانی کوتاه به انجام برسانند.
نمونه درخواست پابند قبل از ورود به زندان
در ادامه، نمونهای ارائه میشود که به شما نمای کلی از نحوه نگارش لایحه درخواست پابند الکترونیکی پیش از ورود به زندان میدهد. با این حال، لازم به ذکر است که مطالعه دقیق پرونده شما الزامی است تا لایحه درخواست به شکل مناسبی برای وضعیت شما تنظیم شود.
ریاست محترم شعبه …. دادگاه جزائی دو شهرستان……………..
موضوع: درخواست اعمال ماده ۶۲ قانون مجازات (آزادی از طریق پابند الکترونیکی)
احتراماً اینجانب ………………..….. با کد ملی ……………………….. به عنوان متهم در پرونده کلاسه ………………. که بر اساس رأی پیوست شماره ……………………. به هشت سال حبس و جزای نقدی محکوم شدهام (که در تاریخ مقرر تسویه گردید)، اکنون با در نظر گرفتن ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی، تقاضای اعمال یک چهارم از مدت مجازات را دارم. با توجه به تبصره ۲ این ماده (اصلاحی ۹۹)، همچنین به دلیل ابراز ندامت و پشیمانی عمیق، حسن رفتار (که از سوی مسئولین محترم زندان تأیید شده)، سن بالا و گذراندن شش سال از دوره حبس و همچنین گذشت شاکی و مدعی خصوصی (که رضایتنامه آن به این درخواست پیوست شده است)، خواهشمندم که درخواست من برای تعیین محدوده مشخص تحت نظارت سامانههای الکترونیکی (پابند الکترونیکی) مورد بررسی قرار گیرد. با تشکر و امتنان.
مدت زمان بررسی درخواست و صدور مجوز
زمان لازم برای بررسی درخواست و صدور مجوز پابند الکترونیکی به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از مهمترین این عوامل، وضعیت شخص متقاضی است. به عنوان مثال، اگر فردی متأهل و مسئول خانواده باشد، احتمال دریافت سریعتر پابند برای او بیشتر است، زیرا در چنین شرایطی مراجع قضایی معمولاً با توجه به وضعیت خانوادگی، روند بررسی را تسریع میکنند.
علاوه بر این، نوع جرم نیز نقش بسزایی در این فرآیند ایفا میکند. به عنوان نمونه، اگر شخصی در روز مرتکب گوشیقاپی شود اما سابقه کیفری نداشته باشد، شانس بیشتری برای پذیرش درخواست و صدور سریعتر مجوز خواهد داشت. در مقابل، افرادی که سابقه ارتکاب جرایم مشابه دارند یا جرم آنها از نوع خشن به شمار میآید، ممکن است با سختگیری بیشتری روبهرو شوند و زمان بررسی پرونده آنها طولانیتر گردد.
مطالب مرتبط: نحوه درخواست پابند الکترونیکی
در مجموع، زمان لازم برای صدور پابند ممکن است از چند هفته تا چند ماه متفاوت باشد و این امر به ارزیابی قاضی، گزارشهای مددکاران اجتماعی و تأیید سازمانهای مربوطه وابسته است.
در سال جاری، موفق به دریافت مجوز پابند برای بیش از ۱۰۰ محکوم به جرمهای گوناگون در کمترین زمان ممکن شدهایم. گروه حقوقی ما با تخصص و تجربه فراوان، پرونده شما را به طور دقیق ارزیابی کرده و مناسبترین روش را برای دریافت مجوز انتخاب میکند.
سوال متداول
1- آیا میتوان قبل از ورود به زندان درخواست پابند الکترونیکی داد؟
در برخی مواقع، نظیر محکومان به جرایم مالی، امکان درخواست استفاده از پابند پیش از ورود به زندان وجود دارد. این درخواست باید توسط دادگاه مورد ارزیابی قرار گیرد و پس از تأیید مقام قضائی، شخص میتواند تحت نظارت الکترونیکی قرار گیرد.
2- چه شرایطی برای دریافت پابند الکترونیکی لازم است؟
متهم باید مرتکب جرمی غیرعمد یا مالی شده باشد، سابقهای از جرایم خطرناک نداشته باشد، نشانی مشخصی ارائه دهد و از پذیرش شرایط نظارتی سر باز نزند. همچنین، تأمین وثیقه و تأیید قاضی نیز ضروری است.
3- مراحل درخواست پابند الکترونیکی چیست؟
شخص متقاضی یا وکیل او درخواست را به مرجع قضایی میسپارد، سپس پرونده مورد ارزیابی قرار میگیرد. شرایط مربوط به نظارت مشخص میشود و وثیقهای تهیه میشود که پس از تأیید، پابند به فرد متصل میگردد. در نهایت، نظارت مستمر تا زمان پایان دوره محکومیت ادامه خواهد داشت.
4- چرا برخی درخواستهای پابند الکترونیکی رد میشوند؟
عواملی نظیر سابقه رفتارهای مجرمانه، تهدید به امنیت اجتماعی، عدم پایبندی به شرایط نظارت، فقدان وثیقه مناسب و نداشتن اطلاعات کافی درباره فرآیندهای قانونی میتواند باعث عدم پذیرش درخواست گردد. وجود وکیل میتواند شانس پذیرش را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
مطالب مرتبط: وکیل کیفری تهران