انواع گوناگونی از جرم زنا وجود دارد که شامل زنا با محارم نسبی، زنای محصن، زنای غیر محصن و زنای به عنف و اکراه میشود. تفاوت اساسی بین زنا و زنای به عنف در این است که در زنا، هر دو طرف به طور داوطلبانه برای برقراری رابطه جنسی توافق دارند، در حالی که در زنای به عنف، معمولاً زن تحت فشار و اجبار این عمل را انجام میدهد.
اثبات جرم زنای به عنف
شناخت چگونگی اثبات جرم زنای به عنف از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که امروزه تعداد زیادی از افراد به عنوان قربانی این جرم شناخته میشوند. آگاهی از نحوه اثبات این جرم به افراد این امکان را میدهد که علیه متجاوزین اقدام قانونی کنند. در این حوزه، روشهای گوناگونی وجود دارد که آشنایی با آنها ضروری به نظر میرسد.
بنابراین، در این مقاله تلاش شده است تا ابتدا به پرسش “جرم زنای به عنف چیست” پاسخ داده شود و سپس با شرایط، شیوهها و مدارک ضروری برای اثبات این جرم آشنا شویم. در نهایت، روشهای اثبات جرم زنای به عنف و چگونگی نشان دادن تجاوز به عنف بدون وجود مدرک مورد بررسی قرار خواهد گرفت. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، با ما همراه باشید.
جرم زنای به عنف چیست
یکی از جرائم قابل توجه در نظام حقوقی مجازات اسلامی، زنای به عنف است. قانونگذار به دلیل اینکه تجاوز جنسی با ارزشهای اخلاقی و هنجارهای اجتماعی در تضاد است، مجازاتهای سنگینی را برای این عمل در نظر گرفته است. بنابراین، ممکن است برای برخی افراد این پرسش به وجود آید که تعریف جرم زنای به عنف چیست که در ادامه به آن پرداخته میشود:
واژه “عنف” به معنای خشونت و قهر است و بسیاری از افراد اصطلاح “تجاوز” را معادل “زنای به عنف” میدانند. به این ترتیب، هرگونه رابطه جنسی که تحت فشار، اجبار و بدون رضایت طرفین انجام شود، به عنوان “زنای به عنف” شناخته میشود. این عمل جرم محسوب میشود و از دسته جرائم حدی است که مجازات آن قابل تعلیق نیست.
مشاوره با وکیل کیفری کلیک کنید
مجازات زنای به عنف برای مردان، اعدام تعیین شده است، در حالی که زن به دلیل اجبار در حین ارتکاب جرم، مستحق مجازات نیست. رسیدگی به این پروندهها تحت صلاحیت دادگاه کیفری 1 قرار دارد. همچنین باید به این نکته توجه کرد که در صورتی که زن باکره باشد، مجرم علاوه بر مجازات اصلی، ملزم به پرداخت ارش البکاره و مهر المثل نیز خواهد بود.
تبصره 2 از ماده 224 قانون مجازات اسلامی تصریح میکند: «اگر فردی با زنی که نسبت به زنا با او رضایت ندارد، در حال بیهوشی، خواب یا تحت تأثیر مواد مخدر، زنا کند، این عمل به عنوان زنای به عنف تلقی میشود. همچنین، در مواردی که زنا از طریق فریب و اغفال دختران نابالغ یا از طریق ربایش، تهدید یا ترساندن زن صورت گیرد، حتی اگر به تسلیم او منجر شود، همین حکم برقرار است.» بر اساس این ماده، مفهوم عنف تنها به معنای اجبار و اکراه نیست و زنا در حال بیهوشی، خواب یا مستی نیز به دلیل فقدان اراده زن، به عنوان زنای به عنف محسوب میشود.
شرایط اثبات جرم زنای به عنف
برای اثبات جرم تجاوز به عنف ، ضروری است که شرایط مشخصی وجود داشته باشد. در غیاب این شرایط، فرد نمیتواند جرم را اثبات کند. به منظور آشنایی علاقهمندان، شرایط لازم برای اثبات جرم زنای به عنف در ادامه توضیح داده شده است:
تحقق جرم تجاوز جنسی و اثبات زنا نیازمند شرایط خاصی است. نخست آن که هیچ گونه رابطه زناشویی میان زن و مرد نباید برقرار باشد و این عمل باید تحت فشار و بدون رضایت صورت گیرد. بدین ترتیب، لازم است که نشان داده شود زن به طور غیرارادی و تحت اجبار مرد، اقدام به برقراری رابطه جنسی کرده است.
تبصره 1 ماده 658 قانون مجازات اسلامی بیان میکند: «اگر ازاله بکارت از طریق مقاربت و با رضایت طرفین صورت گیرد، هیچ چیز اثبات نمیشود.» بدین ترتیب، حکم پرداخت مهرالمثل و ارش البکاره تنها به موارد زنای عنف تعلق دارد و در موارد زنای با رضایت، نیازی به پرداخت این مبالغ نیست و در این حالت هر دو طرف به مجازات زنا محکوم خواهند شد. همچنین، در خصوص زنای به عنف نسبت به دختر غیر باکره، علاوه بر این که مرتکب به اعدام محکوم میشود، ملزم به پرداخت مهرالمثل نیز خواهد بود، اما پرداخت ارش البکاره در اینجا الزامی نیست.
راه ها و روش های اثبات جرم زنای به عنف
در قسمت قبل، تعریفی از جرم زنای به عنف ارائه شد. حال، لازم به ذکر است که این جرم میتواند از طریق روشهای گوناگون اثبات شود. به منظور آشنایی علاقهمندان، در این بخش از مقاله به تشریح روشها و شیوههای اثبات جرم زنای به عنف پرداخته میشود که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد:
اقرار: اقرار به معنای آن است که فردی که به زنا متهم شده، به ارتکاب جرم زنای به عنف اعتراف نماید. بر اساس ماده 172 قانون مجازات اسلامی، تعداد اقرارات لازم برای اثبات این جرم چهار مرتبه تعیین شده است. به عبارت دیگر، متهم باید در دادگاه چهار بار به این عمل ناپسند اقرار کند تا این جرم به طور رسمی ثابت گردد.
شهادت: در تمامی جرائم، برای شهادت معتبر، به دو شاهد مرد نیاز است؛ اما در مواردی چون زنا، لواط، تفحیذ و مساحقه، اثبات این جرائم مستلزم وجود چهار شاهد مرد میباشد. به طور خاص، در زنا به عنف، گواهی چهار مرد یا ترکیبی از سه مرد و دو زن برای تأسیس جرم کافی است. لذا، وجود سه شاهد مرد برای تأیید جرم امری ضروری است. علاوه بر این، شاهدان باید بهصورت حضوری عمل زنا را مشاهده کرده باشند، به این معنی که گواهی مبتنی بر فیلم یا عکس پذیرفته نمیشود. این روش معمولاً غیرممکن است، زیرا تجاوزات جنسی غالباً در خفا و دور از نظر دیگران رخ میدهد.
علم قاضی: قاضی با توجه به محتویات پرونده، ادله و مدارک موجود می تواند به یقین برسد که جرم زنای به عنف تحقق یافته است.
در مورد تشخیص زمان وقوع تجاوز جنسی، باید اشاره کرد که در صورتی که فرد باکره باشد، امکان تعیین دقیق تاریخ از بین رفتن بکارت تا 15 روز وجود دارد و میتوان تا 30 روز به صورت تقریبی زمان وقوع این حادثه را تخمین زد. پس از یک ماه، شناسایی زمان از بین رفتن بکارت دیگر ممکن نیست. همچنین، در مدت 48 ساعت پس از وقوع، میتوان متجاوز را شناسایی کرد. اما در صورتی که فرد باکره نباشد، شناسایی تجاوز جنسی با دشواری بیشتری مواجه خواهد بود.
مدارک لازم برای اثبات جرم زنای به عنف
برای اثبات جرم زنای به عنف، علاوه بر رعایت شرایط ضروری، فرد متقاضی باید مدارک و مستندات لازم را جمعآوری کرده و در زمان ارائه شکایت به مراجع مربوطه ارائه دهد. در این راستا، ممکن است برخی افراد با مدارک مورد نیاز برای اثبات این جرم آشنا نباشند و از خود بپرسند که کدام مستندات اهمیت دارند؛ که در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
اثرات تجاوز بر روی لباس و ملحفههای قربانی ممکن است از جمله مهمترین شواهد برای اثبات جرم زنای به عنف باشد، زیرا میتواند نشانههای DNA متجاوز را نمایان سازد.
گزارش اولیه پلیس
گواهی پزشکی قانونی از طریق طی کردن مراحل دریافت گواهی از پزشکی قانونی
فیلم، عکس، sms یا پیامک، چت در فضای مجازی و غیره.
مردم باید در نظر داشته باشند که تمامی این موارد به عنوان شواهدی تلقی میشوند که قاضی را به این نتیجه میرساند که جرم به وقوع پیوسته است. در برخی دادگاهها، ارائه گواهی پزشکی قانونی به عنوان نشانهای کافی برای اثبات جرم زنا به عنف پذیرفته نمیشود، اما آزمایش DNA به دلیل اینکه به شخص خاصی نسبت داده میشود، به عنوان نشانهای قدرتمند برای اثبات جرم تجاوز شناخته میشود.
نحوه اثبات جرم زنای به عنف
در بخشهای قبلی به بررسی شرایط و مدارک لازم برای اثبات جرم تجاوز جنسی پرداختیم. اکنون ممکن است برخی افراد با فرآیند اثبات جرم زنای به عنف، که نوعی از زنا محسوب میشود، آشنا نباشند و در این خصوص سوالاتی برایشان مطرح شود که چگونه میتوان تجاوز به عنف را ثابت کرد. به همین خاطر، در این بخش به تشریح کامل مراحل و روشهای اثبات این جرم پرداختهایم که به شرح زیر است:
شخص باید در مرحله اول، درخواست خود را به دادسرای عمومی و انقلاب ارائه دهد.
پس از آن، بازپرس بخش مربوطه، شاکی را به آزمایشگاه پزشکی قانونی ارجاع میدهد.
پس از دریافت نظر کارشناسان پزشکی قانونی، بازپرس پرونده را از آمار خارج کرده و به دادگاه کیفری استان ارسال مینماید.
به منظور اثبات اینکه عمل تجاوز با عدم رضایت صورت گرفته، مسئولیت بر عهده زن است، چرا که در اغلب موارد، فرد متجاوز به زور، وقوع زنا را انکار میکند.
زن باید شواهد قاطعی را ارائه کند که موجب ایجاد علم متعارف در این زمینه شود. در این حالت، او میتواند به وجود آسیبها در ناحیه تناسلی خود اشاره کند که یکی از دلایل بسیار مؤثر در اثبات جرم زنای به عنف محسوب میشود؛ چرا که در این نوع پروندهها، قاضیها معمولاً دستور معاینه پزشکی صادر میکنند. در واقع، فرد پس از وقوع تجاوز باید به پزشکی قانونی مراجعه کند، چرا که این گواهی میتواند نشانههایی از مقاومت و ماهیت بهعنفبودن ارتباط را مشخص نماید.
مشاوره با بهترین وکیل خانم تهران کلیک کنید
در مرحله بعد، شخص موظف است به نهادهای انتظامی مراجعه کند که این کار از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا گزارشی که درباره کشف جرم به پلیس ارائه میشود، از جمله شواهد حیاتی به شمار میآید. پس از جمعآوری مدارک و شواهد مربوط به پرونده، قاضی با اطمینان به وقوع این جرم پی برده و تصمیم مناسبی را اتخاذ میکند.
اثبات تجاوز به عنف بدون مدرک
برخی از افرادی که مورد تعرض قرار گرفتهاند، ممکن است نتوانند شواهد کافی علیه متجاوز ارائه دهند. در این شرایط، برای آنها سوالی پیش میآید که آیا میتوانند بدون داشتن مدرک اقدام به شکایت کنند یا خیر. به همین دلیل، در این بخش به موضوع اثبات تجاوز به عنف بدون وجود مدارک پرداخته خواهد شد.
شخصی که اتهام تجاوز را مطرح میکند، لازم است تا بتواند ادعای خود را در دادگاه اثبات کرده و شواهد معتبر و قابل قبول ارائه دهد. در صورت عدم وجود مدارک کافی، اثبات جرم زنای عنف برای او دشوار خواهد بود و به نظر میرسد شکایت بدون شواهد، به نتیجهای نخواهد رسید.
تجاوز به عنف معمولاً با نشانههایی از آسیب و جراحات بدنی همراه است که در گزارشهای پزشکی ثبت میشود و این موضوع میتواند در شرایط خاصی به اثبات جرم کمک کند. به همین دلیل، میتوان گفت که اثبات تجاوز به عنف بدون وجود مدرک، کار دشواری است، مگر اینکه مرتکب خود به آن اعتراف کند یا شاهدان معتبر در دادگاه حضور یابند که وقوع جرم را مشاهده کردهاند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روشهای اثبات جرم زنای به عنف، به کانال تلگرام حقوق کیفری بپیوندید. متخصصان مرکز مشاوره حقوقی حجتیان نیز در دسترس هستند تا به سوالات شما در زمینه نحوه اثبات این جرم، از طریق خدمات مشاوره حقوقی تلفنی پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- شرایط اثبات جرم زنای به عنف چیست؟
یکی از ملزومات برای اثبات جرم زنای به عنف این است که این عمل میان زنی و مردی اتفاق بیفتد که هیچ نوع رابطه زناشویی یا همسری بین آنها برقرار نیست. توضیحات بیشتری در این زمینه در متن مقاله ارائه شده است.
2- راه ها و روش های اثبات جرم زنای به عنف چگونه است؟
روشهای متنوعی برای اثبات جرم زنای به عنف وجود دارد که شامل اقرار، شهادت و دانش قاضی میباشد. جزئیات بیشتر در این زمینه در متن مقاله ارائه شده است.
3- مدارک لازم برای اثبات جرم زنای به عنف چیست؟
یکی از مستنداتی که میتواند وقوع جرم زنا به عنف را تایید کند، گزارش پزشکی قانونی است که توضیحات بیشتری در متن مقاله درج شده است.