اعتراض به رای دادگاه بدوی
فهرست محتوا
منبع:موسسه حقوقی حجتیان
مقدمه
رای دادگاه بدوی، پایان راه دادرسی نیست. سیستم قضایی ایران برای تضمین حق اعتراض و کشف حقیقت، راهکارهایی را پیش‌بینی کرده است. اگر شما یا یکی از نزدیکان‌تان از رای صادره در دادگاه بدوی ناراضی باشید، این حق را دارید که در مهلت قانونی، نسبت به اعتراض به رای دادگاه بدوی اقدام کنید. این فرآیند که تحت عنوان تجدیدنظرخواهی شناخته می‌شود، نیازمند آگاهی از قوانین و رعایت اصول دقیقی است. در این مقاله، به طور کامل و به زبان ساده، مراحل اعتراض به رای دادگاه بدوی را بررسی خواهیم کرد.
تجدیدنظر چیست و در چه مواردی قابل طرح است؟
تجدیدنظر به معنای درخواست بازبینی رای صادره از دادگاه بدوی توسط مرجع قضایی بالاتر (دادگاه تجدیدنظر) است. این درخواست می‌تواند توسط هریک از طرفین دعوا یا قائم‌مقام قانونی آنان ارائه شود.
بر اساس ماده ۳۳۱ قانون آیین دادرسی مدنی، آرای صادره از دادگاه بدوی در موارد زیر قابل تجدیدنظر هستند:
طرفین دعوا: اگر ارزش خواسته بیش از ۳ میلیون تومان باشد.
نوع رای: بدون درنظرگرفتن ارزش خواسته، آرای ذیل قابل تجدیدنظر هستند:
آرای راجع به اصل نکاح و فسخ آن، طلاق، نسب و حجر.
آرایی که مستند به اسناد و مدارکی هستند که پس از صدور رای کشف شده‌اند.
آرای صادره در مورد ورشکستگی.
آرای مستند به اقرار یا شهادت شهود که بعداً کذب آن ثابت شده است.
در امور کیفری نیز، قانون آیین دادرسی کیفری، بسیاری از آرای دادگاه بدوی، قابل تجدیدنظر هستند.
مهلت قانونی اعتراض به رای دادگاه بدوی چقدر است؟
زمان، کلیدی ترین عامل است. مهلت اعتراض به رای بدوی، معمولاً ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای می‌باشد.
این ۲۰ روز، شامل روزهای تعطیل نیز می‌شود.
اگر آخرین روز مهلت، تعطیل رسمی باشد، اولین روز کاری بعدی، آخرین مهلت محسوب می‌شود.
توجه: اگر رای غیابی (حضوری محسوب نشدن رای) باشد، مهلت اعتراض برای خوانده غایب، ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای غیابی است.
مراحل اعتراض به رای دادگاه بدوی (گام به گام)
دریافت رای: رای دادگاه بدوی را دریافت و به دقت مطالعه کنید.
مشاوره با وکیل: حتماً با یک وکیل پایه یک دادگستری مجرب مشورت کنید. وکیل می‌تواند شانس موفقیت شما را به طور دقیق ارزیابی کند.
تهیه دادخواست تجدیدنظر: یک دادخواست تجدیدنظر تهیه کنید (در بخش بعدی توضیح داده می‌شود).
پرداخت هزینه دادرسی: هزینه دادرسی و مالیات مربوطه را به حساب مشخص شده در خزانه داری پرداخت کنید.
ارجاع به دادگاه صادرکننده رای: دادخواست همراه با دریافت هزینه و مدارک لازم را به همان دادگاه بدوی که رای را صادر کرده است،کنید.
ارجاع پرونده به دادگاه تجدیدنظر: پس از ثبت درخواست، پرونده توسط دادگاه بدوی به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود.
تشکیل جلسه دادگاه تجدیدنظر: دادگاه تجدیدنظر پس از مطالعه پرونده، ممکن است برای استماع اظهارات طرفین جلسه تشکیل دهد یا بدون تشکیل جلسه، رای نهایی را صادر کند.
صدور رای: دادگاه تجدیدنظر می‌تواند رای بدوی را تایید، لغو و یا تغییر دهد.
نحوه نوشتن دادخواست تجدیدنظر (محتوا و نمونه)
دادخواست تجدیدنظر باید شامل موارد زیر باشد:
تعیین طرفین: نام و مشخصات تجدیدنظرخواه (معترض) و تجدیدنظرخوانده.
ذکر مشخصات رای: شماره پرونده، تاریخ صدور و مشخصات دادگاه صادرکننده رای.
دلایل اعتراض: مهم‌ترین بخش دادخواست است. دلایل خود را به طور واضح و مستند به قوانین بیان کنید.: “رای دادگاه بدوی مخالف با موازین شرعی و قانونی است زیرا…” یا “دادگاه در تفسیر قانون دچار اشتباه شده است…” یا “مدرک جدیدی که دال بر… به دست آمده است.”
درخواست صریح: درخواست خود را برای نقض رای بدوی و صدور رای جدید به صراحت بیان کنید.
امضا و تاریخ.
(نمونه بسیار ساده شده):
“ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان تهران
با احترام، به استحضار می‌رساند به موجب رای شماره … مورخ …/…/… صادره از دادگاه بدوی شعبه … تهران، این دادگاه محکوم به … شده است. با توجه به اینکه رای مذکور به دلایل ذیل خلاف موازین قانونی است… بنابراین تقاضا دارم رای فوق را نقض و به اصالت پرونده رسیدگی و رای مقتضی صادر نمایید.
دلایل اعتراض: ۱- … ۲- …”
نمونه لایحه تجدیدنظرخواهی
پیوست: پرونده کلاسه ۱۴۰۲/۱۲۳۴۵
صادره از: دادگاه بدوی خانواده شعبه ۲۶ تهران
تاریخ رای: ۱۴۰۲/۱۱/۲۰
عرضخواهنده (تجدیدنظرخواه): آقای/بانوی X، فرزند Y، متولد ۱۳۵۰، دارای شماره ملی ۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰، ساکن تهران، خیابان Z
طرف مقابل (تجدیدنظرخوانده): آقای/بانوی A، فرزند B، متولد ۱۳۵۵، دارای شماره ملی ۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱، ساکن تهران، خیابان C
ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان تهران
با احترام و درود،
با استحضار، به استدعای مزید استدعا دارد به شرح ذیل رسیدگی و صدور حکم نمایند:
مقدمه:
با سلام و احترام، به موجب رای شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۳۶۷۰۰۱۲۳ مورخ ۱۴۰۲/۱۱/۲۰ صادره از دادگاه محترم بدوی خانواده شعبه ۲۶ تهران، این جانب به [خلاصه حکم صادره، مثلاً: پرداخت مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان بابت مهریه و اجرت المثل] محکوم گردیده‌ام. با کمال احترام به مرجع قضایی محترم، رای فوق را به دلایل قانونی و شرعی ذیل نقض می‌دانم و تقاضای نقض آن و اصدار حکم مبنی بر برائت این جانب را دارم.
دلایل تجدیدنظرخواهی:
دلیل اول: اشتباه در تطبیق قانون با موضوع دعوی (خلاف موازین قانونی)
رای دادگاه بدوی مستند به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی در مورد مهریه صادر شده است. حال آنکه با توجه به اینکه عقدنامه مذکور در تاریخ ۱۳۸۵/۰۵/۱۵ ثبت گردیده و زوجیت تاکنون تداوم داشته، مهریه وفق تبصره ۲ ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی (الحاقی ۱۳۸۱) مشمول نرخ روز نمی‌باشد و باید بر اساس همان مبلغ مندرج در عقدنامه (۲۰ سکه بهار آزادی) محاسبه گردد. دادگاه محترم بدوی بدون توجه به این تبصره قانونی، اقدام به محاسبه مهریه بر اساس نرخ روز نموده که خلاف قانون صریح می‌باشد.
دلیل دوم: عدم استناد به دلایل و مدارک موجود در پرونده
در پرونده حاضر، قبض انفاق ارائه شده توسط این جانب (شماره ثبت: ۱۲۳۴ در پرونده) که حاکی از پرداخت مستمر نفقه توسط این جانب در طول دوران زناشویی است، به کلی مورد غفلت و بی‌توجهی دادگاه قرار گرفته است. این مدرک مثبته، ادعای طرف مقابل مبنی بر عدم پرداخت نفقه را باطل می‌کند، لیکن دادگاه محترم بدون هیچ دلیل موجهی، از استناد به این سند خودداری نموده که نقض اصل neutral بودن دادگاه و استناد به دلایل کامل محسوب می‌گردد.
دلیل سوم: عدم رعایت تشریفات قانونی دادرسی (خلاف آیین دادرسی)
بر اساس ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی، طرفین دعوی باید حداقل ۱۰ روز قبل از تشکیل جلسه دادگاه، از آن مطلع گردند. اولین جلسه دادرسی این پرونده در تاریخ ۱۴۰۲/۰۸/۱۰ تشکیل گردید، لیکن احضاریه مربوطه در تاریخ ۱۴۰۲/۰۸/۰۹ به این جانب ابلاغ گردیده که مهلت قانونی مقرر است. این امر باعث محرومیت این جانب از حق داشتن وکیل و تهیه دفاعیه گردید و رای صادره را دچار خدشه می‌نماید.
دلیل چهارم: استناد به شهادت شهود فاقد اعتبار
دادگاه محترم بدوی، استدلال خود را مستند به شهادت شهودی نموده که ماده ۱۳۱۵ قانون مدنی، فاقد شرایط لازم برای شهادت بودند (یکی از شهود دارای سابقه محکومیت کیفری به موجب گواهی عدم سوء پیشینه ارائه شده توسط این جانب می‌باشد). پذیرش شهادت چنین افرادی، خلاف موازین قانونی است.
درخواست نهایی:
با توجه به دلایل فوق الذکر که نشان‌دهنده خلاف قانون و خلاف موازین شرعی بودن رای صادره است، تقاضا دارم:
۱. رای شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۳۶۷۰۰۱۲۳ مورخ ۱۴۰۲/۱۱/۲۰ صادره از دادگاه بدوی خانواده شعبه ۲۶ تهران را نقض نمایید.
۲. پس از رسیدگی مجدد به ماهیت دعوی، حکم به برائت این جانب از کلیه ادعاهای وارده و محکومیت طرف مقابل به تأدیه هزینه های دادرسی صادر فرمایید.
ضمائم:
۱. رونوشت رای دادگاه بدوی
۲. فیش پرداخت هزینه دادرسی تجدیدنظر
۳. وکالتنامه وکیل (در صورت وجود)
۴. کپی قبض انفاق
۵. گواهی عدم سوء پیشینه شاهد
با سپاس و احترام فراوان
تاریخ: ۱۴۰۲/۱۱/۲۵
امضا:
(نام و نام خانوادگی تجدیدنظرخواه/وکیل)
درخواست مشاوره
نکات کلیدی برای استفاده از این نمونه:
مشخصات پرونده: تمام بخش‌های [ ] باید با اطلاعات واقعی پرونده شما جایگزین شوند.
شماره مواد قانونی: مواد قانونی ذکر شده نمونه هستند. شما باید به قوانین مرتبط با پرونده خود استناد کنید.
دلایل اعتراض: دلایل باید مستند، قانونی و مربوط باشد. از بیان دلایل احساسی و غیرحقوقی خودداری کنید.
وضوح و اختصار: مطالب را شفاف، مختصر و بدون حاشیه پردازی بیان کنید.
ضمائم: حتماً تمام مدارک مورد استناد خود را به صورت منظم ضمیمه کنید.
مهلت: حتماً در مهلت قانونی ۲۰ روزه این لایحه را تقدیم دادگاه صادرکننده رای بدوی کنید.
مشاوره حقوقی: این نمونه نمی‌تواند جایگزین دانش تخصصی یک وکیل شود. برای تنظیم بهترین دفاعیه، حتماً از یک وکیل متخصص کمک بگیرید.
هزینه دادرسی و مالیات اعتراض چقدر است؟
هزینه تجدیدنظرخواهی، معمولا نسبتی از هزینه دادرسی مرحله بدوی است. این هزینه بسته به ارزش خواسته متغیر است و باید طبق قانون روز، پرداخت شود. برای اطلاع از مقدار دقیق، می‌توانید به سایت دادگستری مراجعه یا ازمنشی ها دادگاه سوال کنید. عدم پرداخت این هزینه، موجب عدم رسیدگی به درخواست شما خواهد شد.
چه آرایی قابل اعتراض هستند؟ (آرای قطعی و غیرقطعی)
آرای قطعی: آرایی که غیرقابل اعتراض هستند (مانند آرای دادگاه تجدیدنظر در برخی موارد) و فرآیندهای خاصی مانند فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور قابل چالش هستند.
آرای غیرقطعی (قابل تجدیدنظر): همان آرای دادگاه بدوی که در بخش ۱ به وضعیت آن اشاره شد.
نکات کلیدی برای موفقیت در دادگاه تجدیدنظر
سرعت عمل: حتماً در مهلت قانونی ۲۰ روزه اقدام کنید.
مشاوره حقوقی تخصصی: استفاده از وکیل متخصص، مهم‌ترین فاکتور در افزایش شانس موفقیت شماست.
تدوین دلایل محکم و مستند: دلایل اعتراض باید حقوقی و منطقی باشد.
ارائه مدارک جدید: اگر مدرک جدیدی دارید که در دادگاه بدوی نبوده، حتماً آن را پیوست کنید.
رعایت ادب و احترام: در دادخواست و جلسه دادگاه، همیشه ادب و احترام را رعایت کنید.
اطلاعات تماس و دریافت مشاوره
سوالات متداول در “اعتراض به رای دادگاه بدوی”
Q1: آیا پس از گذشت مهلت ۲۰ روزه، امکان اعتراض وجود دارد؟
A: خیر، معمولاً خیر. مهلت ۲۰ روزه، مرور زمان است و پس از آن، رای قطعی می‌شود. تنها در موارد بسیار استثنایی مانند اثبات جعل سند یا کشف مدرک بسیار مهم جدید ممکن است راه‌های دیگری مانند اعاده دادرسی وجود داشته باشد.
Q2: آیا برای اعتراض حتماً به وکیل مراجعه کنم؟
A: اگرچه امکان انجام آن توسط خودتان وجود دارد، اما به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی، توصیه اکید می‌شود حتماً از یک وکیل مجرب کمک بگیرید.
Q3: مدت زمان رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر چقدر طول می‌کشد؟
A: این مدت بسته به پرونده، حجم کار دادگاه و… متغیر است و چند ماه تا چند سال ممکن است طول بکشد.
Q4: آیا رای دادگاه تجدیدنظر قطعی است؟
A: در بسیاری از موارد، رای دادگاه تجدیدنظر قطعی است. اما در موارد خاص و طبق قانون محدود شده است، امکان اعتراض به آن در دیوان عالی کشور وجود دارد.
نتیجه‌گیری
موضوع:اعتراض به رای دادگاه بدوی
اعتراض به رای دادگاه بدوی، یک حق قانونی مهم برای شهروندان است که به منظور جلوگیری از اشتباهات قضایی و احقاق حق طراحی شده است. موفقیت در این مرحله،رعایت مهلت قانونی، تهیه دادخواست مستدل و استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی. با درنظرگرفتن نکات در این مقاله، می‌توانید شانس خود را برای احقاق حق در دادگاه تجدیدنظر به میزان قابل توجهی افزایش دهید.
تذکر مهم: مطالب این مقاله صرفاً برای اهداف آموزشی و اطلاعاتی است و جایگزین مشاوره حقوقی با وکیل کیفری یک وکیل اعاده دادرسی نمی‌شود. برای اقدام عملی، حتماً با یک وکیل مشورت کنید.