نفقه چیست؟
فهرست محتوا
نفقه در لغت به معنای هزینه ، خرج و انفاق کردن از روی نیکی است . گاهی الزام آور می شود مانند نفقه زوجه و فرزندان در ازدواج دائم با به زوجین درآمدن زن و مرد ، حقوقی بر عهده طرفین ایجاد می گردد از جمله حق پرداخت نفقه توسط مرد به زن نفقه در ازدواج موقت وجود ندارد . اما در ادامه به این سوال که نفقه چیست ، خواهیم پرداخت . با ما همراه باشید .
نفقه به معنای تامین هزینه های لازم و ضروری زندگی زن از جمله پوشاک ، مسکن ، خوراک ، وسایل زندگی ، هزینه های درمان و حتی خادم . چنانچه زن عادت به داشتن خادم داشته با توجه به شان زن می باشد .
در پرداخت نفقه تمکن مالی مرد شرط نیست و مرد فقیر نیز بایستی آن را پرداخت نماید . حتی اگر زن خود تمکن مالی داشته باشد و یا شاغل باشد .
در اینجا دو نکته حائز اهمیت می باشد :
- طبق نظر فقها و مراجع هزینه تحصیل زن از شمول نفقه خارج است .
- هزینه های درمان شامل هزینه های متعارف می باشد و هزینه های گزاف بیماری های صعب الاعلاج بر عهده مرد نیست . همچنین دادگاه با توجه به شرایط مالی مرد و … نسبت به پرداخت آن تصمیم می گیرد .
رابطه تمکین و نفقه
تمکین به این معنی است که زن می بایست در منزل مشترکی که شوهر فراهم کرده زندگی کند و در مسائل زناشویی اطاعت کند . اگر زن عمداً و بدون عذر شرعی و قانونی منزل را ترک و یا تمکین نکند ، “ناشزه” خطاب می شود و در این مورد چیزی به او تعلق نمی گیرد .
درخواست مشاوره
نفقه در حقوق ایران به معنای تأمین هزینه‌های ضروری زندگی زن توسط شوهر است. این حق بر اساس قانون مدنی و شرع اسلام به رسمیت شناخته شده و شامل خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و سایر نیازهای متعارف یک زن می‌شود.
📌 نفقه شامل چه چیزهایی می‌شود؟
مسکن (محل زندگی متناسب با شأن زن)
خوراک (هزینه غذا و مواد غذایی)
پوشاک (لباس مناسب فصل و شرایط اجتماعی)
هزینه‌های درمانی و بهداشتی
وسایل ضروری خانه (مثل مبلمان، یخچال، گاز و…)
خدمات مورد نیاز (مانند نظافت در صورت نیاز)
📌 شرایط وجوب نفقه
نفقه در صورت وجود شرایط زیر بر عهده مرد است:
✅ عقد دائم (در ازدواج موقت نفقه واجب نیست، مگر اینکه شرط شده باشد).
✅ تمکین زن (زن باید از شوهر تمکین کند، مگر دلیل موجهی مانند بیماری یا خطر جانی داشته باشد).
✅ عدم نشوز (اگر زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد).
📌 نفقه پس از طلاق
طلاق رجعی: در دوران عده (۳ ماه)، زن حق نفقه دارد.
طلاق بائن: اگر زن باردار باشد، تا زمان زایمان نفقه می‌گیرد.
طلاق توافقی: در صورت توافق، ممکن است نفقه پرداخت شود یا خیر.
📌 نحوه مطالبه نفقه
اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن می‌تواند:
به دادگاه خانواده شکایت کند.
درخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه دهد.
حتی در صورت لزوم، مرد به حبس محکوم می‌شود (ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده).
📌 ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه
حبس تعزیری (تا ۵ ماه حبس برای مرد).
اجبار به پرداخت از طریق محکمه.
حق طلاق برای زن (در صورت عسر و حرج ناشی از عدم پرداخت).
نحوه محاسبه نفقه و درخواست آن از دادگاه
در هیچ کجای قانون ، مقدار مشخصی برای آن تعیین نشده است . همچنین میزان آن را دادگاه با توجه به عرف و عادت مردم یک منطقه ، وضعیت مالی مرد و شان خانوادگی زن و همینطور نحوه زندگی زن پیش از ازدواج ، آن را تعیین می کند . تعیین این مقدار توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام می گیرد .
زن می تواند با تنظیم دادخواست و ارائه آن به دادگاه درخواست نفقه نماید . دادگاه پس از بررسی شرایط ، میزان آن را تعیین و مرد را ملزم به پرداخت می نماید . چنانچه مرد پرداخت نکند ، زن می تواند حکم جلب مرد را بگیرد . زن همچنین با استناد به این امر می تواند طلاق خود را از دادگاه بگیرد .
آیا در دوران عقد نفقه به زن تعلق می‌گیرد ؟
از آنجایی که برای پرداخت آن تمکین عام و خاص لازم بود ، و در دوران عقد معمولا زن با شوهر در منزل مشترک زندگی نمی کنند . همچنین به طور معمول رابطه زناشویی خاص انجام نمی گیرد و هیچ چیزی به زن تعلق نخواهد گرفت . ولی چنانچه رابطه خاص زناشویی انجام گیرد ، و مرد در پرداخت آن اهتمام نورزد ، و کاهلی و سستی نماید ، زن می تواند خسارت خود را از دادگاه مطالبه نماید .
نفقه فرزندان
در قانون و شرع مقدس ، از آنجا که فرزندان نیازمند حمایت و آسیب پذیر می باشند ، تامین هزینه های متعارف زندگی آن ها با پدر است . چنانچه پدر توانایی مالی نداشته باشد و یا فوت کند ، این وظیفه به عهده پدر بزرگ پدری و اجداد پدری آنهاست . همچنین اگر هیچ یک از آنها توانایی مالی نداشته باشند عهده دار تامین مایحتاج زندگی فرزندان با مادر است .
معمولاً دختران تا قبل از ازدواج و یا شاغل شدن و پسران تا هجده سالگی مشمول دریافت نفقه می باشند .
🔶 نتیجه‌گیری:
نفقه حق قانونی زن است و عدم پرداخت آن پیگرد قانونی دارد. اگر شوهر از پرداخت خودداری کند، زن می‌تواند از طریق دادگاه خانواده اقدام کند. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر، مشورت با وکیل خانواده و وکیل طلاق توصیه می‌شود.
اطلاعات تماس و دریافت مشاوره
پس در این مقاله یاد گرفتیم که نفقه چیست و شامل چه چیزهایی می شود . برای مطالعه سایر مقالات ما به صفحه وبلاگ مراجعه فرمائید .
پیج اینستاگرام ما را هم فالو کنید .