ضرب و شتم یعنی چه

ضرب و شتم یعنی چه؟ بررسی جامع جنبه‌های حقوقی و کیفری

ضرب و شتم از جرایم شایع در جامعه است که ممکن است هر فردی به عنوان مجنی‌علیه یا شاکی با آن مواجه شود. اما ضرب و شتم دقیقاً به چه معناست؟ چه مجازاتی دارد؟ و چگونه می‌توان از حقوق خود در برابر این جرم دفاع کرد؟ در این مقاله، به بررسی کامل مفهوم ضرب و شتم از منظر حقوقی و کیفری می‌پردازیم.

1. تعریف ضرب و شتم چیست؟

ضرب و شتم به معنای وارد کردن آسیب فیزیکی عمدی به دیگری است که ممکن است منجر به کبودی، جراحت، شکستگی یا حتی نقص عضو شود. این عمل بر اساس قانون مجازات اسلامی جرم محسوب شده و قابل پیگرد قانونی است.

عناصر تشکیل‌دهنده جرم ضرب و شتم:

• فعل مجرمانه (زدن، هل دادن، پرتاب شیء به سمت فرد)

• عمدی بودن عمل (قصد آسیب رساندن وجود داشته باشد)

• وجود آسیب جسمی یا روحی (حتی اگر موقت باشد)

2. تفاوت ضرب و شتم با جرایم مشابه

برخی جرایم مشابه ممکن است با ضرب و شتم اشتباه گرفته شوند، اما از نظر حقوقی تفاوت دارند:

3. مجازات ضرب و شتم در قانون مجازات اسلامی

مجازات این جرم بستگی به شدت آسیب وارده دارد:

الف) ضرب و شتم ساده (بدون آسیب جدی)

• حبس از ۱ تا ۶ ماه

• پرداخت دیه (بسته به میزان آسیب)

ب) ضرب و شتم شدید (منجر به نقص عضو یا جراحت)

• حبس از ۶ ماه تا ۲ سال

• پرداخت دیه کامل (مطابق جدول دیات)

ج) ضرب و شتم منجر به فوت

اگر ضرب و شتم به مرگ منجر شود، مجازات آن قصاص یا دیه خواهد بود.

4. شرایط اثبات جرم ضرب و شتم

برای اثبات این جرم، شاکی باید مدارک زیر را ارائه دهد:
🔹 شهادت شهود (افراد حاضر در محل حادثه)
🔹 مدارک پزشکی (گواهی پزشکی قانونی)
🔹 فیلم یا عکس (در صورت وجود دوربین مداربسته)
🔹 اقرار متهم (در صورت پذیرش جرم)

5. روند رسیدگی به شکایت ضرب و شتم

1. طرح شکایت در کلانتری یا دادسرا

2. معاینه پزشکی قانونی

3. تشکیل پرونده و تحقیقات مقدماتی

4. صدور حکم توسط دادگاه

⏳ مدت زمان رسیدگی: معمولاً ۱ تا ۶ ماه بسته به پیچیدگی پرونده.

6. چگونه از وقوع ضرب و شتم پیشگیری کنیم؟

• پرهیز از درگیری فیزیکی

• استفاده از روش‌های گفت‌وگو و میانجی‌گری

• درخواست کمک از نیروی انتظامی در صورت لزوم

• آموزش مهارت‌های کنترل خشم

ضرب و شتم

امروزه گاها بخاطر شرایط سخت زندگی و یا شرایط استرس متاسفانه شاهد منازعات بسیاری هستیم. گاهی نیز افراد زورگیر و خشن و معلوم‌الحال برای ایجاد رعب و وحشت و یا اخاذی به مردم مظلوم و بی پناه حمله ور می شوند و موجبات ضرب و شتم افراد را بوجود می‌آورند. خصوصا در شهر شلوغ و پر از مشکل تهران کمک یک وکیل کیفری می‌تواند ما را در رساندن به حق خویش در پرونده کیفری یاری رساند.

تعریف ضرب و شتم

ضرب و شتم در جمله جرایم علیه اشخاص است.

ضرب یعنی ضربه و به عملی می‌گویند که باعث کبودی و ورم بدون خونریزی شود.

جرح ، موجب از هم گسیختگی بافت‌های بدن می‌گردد و ایجاد بریدگی و پارگی را دارد .

جنایت بر عضو یعنی هر آسیب کمتر از قتل ، مانند قطع عضو ، جرح و صدمه‌های وارد بر منافع.

بیشتر بخوانید: جرم قتل و حکم(مجازات) آن

 

مجازات ضرب و شتم

طبق قانون مجازات اسلامی ضرب و شتم مجازاتی مثل قصاص ، دیه و حبس مرتکب را در پی دارد . نکته متمایز کننده این  جرم این است که ضرب و شتم جنبه عمومی نیز دارد . یعنی حتی اگر شاکی گذشت کند متهم باید وجهه‌ی عمومی مجازات جرم را تحمل نماید . در ادامه بحث بیشتر در این مورد مطلع خواهید شد.

اگر شدت جراحات وارد شده عمیق باشد و یا از سلاح سرد و یا گرم استفاده شده باشد ، قانون شخصا متهم را پیدا کرده و به جرم وی رسیدگی می‌نماید و شکایت شاکی برای رسیدگی به جرم در این مورد ضروری نیست.

مجازات ضرب و جرح

مطالب مشابه: قصاص چیست؟ + قصاص نفس

 

ضرب و شتم عمدی و شرایط قصاص

چنانچه شخصی به قصد قطع یا جرح به عضوی از بدن شخصی ضربه وارد کند و یا اینکه قصدش این نباشد اما مثلا برای ترساندن و یا دور کردن وی از صحنه دعوا با چاقو یا سلاح به او حمله کند، اگر چه نیت عمدی نداشته اما چون عملش منجر به ضرب یا جرح طرف مقابل شده است، عمدی محسوب می‌گردد. همچنین شاکی می‌تواند تقاضای قصاص نماید.

البته اگر ضارب پدر یا جد پدری قربانی باشد، قصاص نمی‌شود. همچنین قربانی و مرتکب باید هر دو در عاقل بودن و دین مساوی باشند. ( در غیر این صورت قصاص نمی‌شود.)

در قصاص، تساوی اعضا باید رعایت شود. همچنین تساوی در سالم بودن و اصلی بودن اعضا ضرورت دارد. همچنین اگر امکان رعایت این موارد نبود مثلا در سوختگی‌های عمیق که امکان تساوی وجود ندارد و یا در شکستگی که احتمال وارد شدن ضربه‌ی بیشتر به مجرم می‌باشد ، قصاص ممکن نیست و از مرتکب دیه اخذ شده و به قربانی پرداخت می‌گردد.

بنابراین در شرایط ذکر شده و یا در ضرب و جرح غیر عمد و یا عمدی که قصاص ندارد، مرتکب به پرداخت دیه محکوم می‌گردد.

ضرب و شتم چه زمانی حبس در پی دارد؟

چنانچه صدمه وارد شده موجب نقص ، شکستن و یا از کار افتادن عضو قربانی شود و یا منتهی به مرض دائمی، فقدان یا نقص یکی از حواس و یا منجر به زوال عقل گردد و یا قاضی تشخیص دهد اقدام مرتکب باعث اخلال در نظم  و امنیت عموی شده است، علاوه بر پرداخت دیه مرتکب به حبس تعزیری ( 2 تا 3 سال حبس ) محکوم می‌گردد.

همچنین اگر ضربات وارد شده آسیب‌های ذکر شده را نداشته باشد اما ضارب از سلاح استفاده کرده باشد، 3 ماه تا 1 سال حبس دارد.

در منازعات دسته جمعی که منجر به قطع عضو قربانی شود، هر یک از شرکت کنندگان در منازعه به 2 تا 3 سال حبس محکوم می‌گردند. همچنین اگر باعث ضرب و شتم نیز شود، 3 ماه تا 1 سال حبس در پی دارد.

حبس برای ضرب و جرح

ارش چیست؟

به مقدار مالی که به عنوان جبران خسارت مالی یا بدنی پرداخت می‌شود و در قانون اندازه مشخصی برای آن تعیین نشده، ارش می‌گویند.

ارش به چه صدماتی تعلق می گیرد؟

ضربهایی که موجب تورم سر و صورت یا بدن شود و یا باعث کبودی تن گردد دیه و ارش تغییر رنگ به آن افزوده می‌شود.

• در مواردی که ضرب و شتم در دفاع از جان و مال و نماویس فرد و یا شخصی ثالث انجام پذیرد به شرط دارا بودن موارد ذیل دفاع مشروع نامیده می‌شود.
• عمل وی متناسب با خطر باشد نه فراتر از آن.
• دسترسی به هیچ یک از نیروهای انتظامی امکان پذیر نباشد و یا موجب تشدید خطر شود.
• فرد ثالثی که دفاع از وی صورت گرفته خود قدرت دفاع نداشته باشد.

در کلانشهر تهران که بدلیل شرایط ساخت زندگی معمولا منازعات بیشتری صورت می‌گیرد ، وکیل مجرب می‌تواند به احقاق حقوق طرفین کمک شایانی کند.

7. سوالات متداول (FAQ)

سوال ۱: آیا ضرب و شتم شاکی خصوصی دارد؟

✅ بله، این جرم نیاز به شاکی خصوصی دارد و در صورت گذشت شاکی، امکان تخفیف مجازات وجود دارد.

سوال ۲: آیا ضرب و شتم قابل سازش است؟

✅ بله، در صورت توافق طرفین و پرداخت دیه، امکان صلح و سازش وجود دارد.

سوال ۳: تفاوت ضرب و شتم با دفاع مشروع چیست؟

❌ دفاع مشروع زمانی است که فرد برای حفظ جان یا مال خود اقدام به ضرب و شتم کند و جرم محسوب نمی‌شود.

نتیجه‌گیری

ضرب و شتم یک جرم کیفری است که مجازات‌های سنگینی دارد. در صورت مواجهه با این مشکل، بهتر است با یک وکیل کیفری مشورت کنید تا از حقوق خود دفاع نمایید.

📞 در صورت نیاز به مشاوره حقوقی، با کارشناسان ما تماس بگیرید.

این مقاله به شما کمک می‌کند تا با ابعاد حقوقی ضرب و شتم آشنا شوید و در صورت نیاز، از راه‌های قانونی برای دفاع از خود استفاده کنید. ⚖️👊