نکات در خصوص چک

نکات در خصوص چک

انتقال چک پس از صدور گواهی عدم پرداخت در خصوص خسارت تاخیر تادیه شرایط خاصی ایجاد می‌کند که به شرح زیر است:
خسارت تاخیر تادیه چک از زمان صدور گواهی عدم پرداخت یا تاریخ تقدیم دادخواست قابل مطالبه است، نه از تاریخ سررسید چک. دلیل این امر آن است که دارنده چک تا قبل از ارائه چک به بانک و صدور گواهی عدم پرداخت، اقدام به مطالبه رسمی نکرده و بنابراین مبنای محاسبه خسارت از زمان اقدام رسمی (صدور گواهی یا تقدیم دادخواست) است.{نکات در خصوص چک}

اگر چک پس از صدور گواهی عدم پرداخت منتقل شود، منتقلالیه (دارنده جدید) می‌تواند خسارت تاخیر تادیه را مطالبه کند، اما مبنای محاسبه خسارت از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت یا تاریخ تقدیم دادخواست خواهد بود، نه از تاریخ سررسید چک. این موضوع به این دلیل است که انتقال پس از صدور گواهی، انتقال طلب است و مطالبه خسارت تاخیر تادیه مستلزم طرح دعوی حقوقی است.

مطالبه خسارت تاخیر تادیه مشروط به رعایت مهلت پنج ساله طرح دعوی است. اگر دعوی پس از پنج سال از تاریخ گواهی عدم پرداخت مطرح شود، چک از شمول قانون تجارت خارج شده و خسارت تاخیر تادیه از تاریخ تقدیم دادخواست محاسبه می‌شود.

در صورت تأخیر دارنده در ارائه چک به بانک و اخذ گواهی عدم پرداخت، ممکن است خسارت تاخیر تادیه از تاریخ صدور گواهی یا حتی تاریخ تقدیم دادخواست محاسبه شود، زیرا دارنده با تأخیر خود به ضرر خود اقدام کرده است. بنابراین، عدم اقدام به موقع دارنده در مطالبه وجه چک می‌تواند مبنای محاسبه خسارت را به تعویق بیندازد.

در مجموع، انتقال چک پس از صدور گواهی عدم پرداخت، حق مطالبه خسارت تاخیر تادیه را به منتقلالیه منتقل می‌کند اما مبنای محاسبه خسارت از زمان صدور گواهی یا تقدیم دادخواست است و نه از تاریخ سررسید چک.

نکات کلیدی در خصوص قانون جدید چک صیادی: راهنمای جامع و کاربردی

قانون جدید چک صیادی که در سال 1401 به تصویب رسید، تغییرات اساسی در نظام حقوقی چک در ایران ایجاد کرده است. این قانون با هدف کاهش چکهای برگشتی و ساماندهی نظام پرداختهای چکی طراحی شده است. در این مقاله به بررسی نکات کلیدی قانون جدید چک صیادی میپردازیم که برای صاحبان حساب، دریافتکنندگان چک و فعالان اقتصادی حیاتی است.

1. قانون چک صیادی چیست؟

قانون چک صیادی یا “قانون اصلاح قانون صدور چک” در تاریخ 1401/06/13 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این قانون با معرفی چک صیادی (چک الکترونیکی) سعی دارد سیستم پرداخت چکی کشور را متحول کند.

چک صیادی نوعی چک الکترونیکی است که:

• به صورت غیرقابل دستکاری صادر میشود

• اطلاعات آن در سامانه صیاد ثبت میگردد

• امکان پیگیری و وصول آن آسانتر است

• از تقلب و جعل جلوگیری میکند

2. مهمترین تغییرات قانون جدید

الف) حذف چک های کاغذی قدیمی

• از تاریخ 1401/10/01 صدور چکهای کاغذی قدیمی ممنوع شده است

• چکهای صادر شده قبل از این تاریخ تا تاریخ انقضا معتبرند

ب) الزام به ثبت در سامانه صیاد

• تمام چکها باید در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شوند

• عدم ثبت چک موجب باطل شدن آن میشود

ج) تغییرات در مقررات کیفری

• حبس برای صادرکننده چک بلامحل حذف شده است

• جریمه نقدی سنگین برای چکهای برگشتی در نظر گرفته شده

• امکان ممنوعیت از افتتاح حساب جاری برای متخلفان

3. شرایط صدور چک صیادی

برای صدور چک صیادی باید به این نکات توجه کرد:

1. دارا بودن حساب جاری فعال در یکی از بانکها

2. تکمیل احراز هویت در سامانه بانکی

3. وجود موجودی کافی یا اعتبار معتبر در حساب

4. عدم وجود ممنوعیت چک کشی برای صادرکننده

5. ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد قبل از تحویل به گیرنده

4. مزایای استفاده از چک صیادی

✅ کاهش تقلب و جعل: با وجود QR Code و کد رهگیری منحصر به فرد
✅ پیگیری آسان: امکان رصد وضعیت چک از طریق سامانه صیاد
✅ سرعت در وصول: فرآیند وصول چکهای برگشتی تسهیل شده است
✅ اطمینان بیشتر: گیرنده چک میتواند از معتبر بودن چک اطمینان حاصل کند
✅ کاهش دعاوی حقوقی: با شفافیت بیشتر در فرآیند صدور و وصول چک

5. جرائم و مسئولیتهای جدید

الف) برای صادرکنندگان چک بلامحل:

• جریمه نقدی معادل مبلغ چک به اضافه 20%

• ممنوعیت از دریافت دسته چک جدید از 6 ماه تا 5 سال

• امکان مسدود شدن سایر حسابها

ب) برای دریافتکنندگان چک:

• عدم پیگیری چک برگشتی طی 30 روز = سقوط حق شکایت

• عدم ثبت چک در سامانه صیاد = عدم امکان پیگیری قانونی

6. راهکارهای حقوقی برای دارندگان چک

1. قبل از دریافت چک:

   • از طریق سامانه صیاد از معتبر بودن چک اطمینان حاصل کنید

   • موجودی حساب صادرکننده را بررسی نمایید

2. در صورت برگشت چک:

   • ظرف 30 روز اقدام به ثبت شکایت کنید

   • از طریق سامانه ثنا برای وصول چک اقدام نمایید

   • در صورت نیاز از وکیل متخصص چک کمک بگیرید

3. برای وصول چک:

   • از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی اقدام کنید

   • امکان توقیف اموال صادرکننده وجود دارد

   • در صورت عدم پرداخت، حسابهای دیگر صادرکننده مسدود میشود

7. سوالات متداول

موضوع:نکات در خصوص چک

سوال 1: آیا چکهای قدیمی هنوز معتبر هستند؟

پاسخ: بله، چکهای صادر شده قبل از 1401/10/01 تا تاریخ مندرج روی آنها معتبرند.

سوال 2: چگونه میتوانم از معتبر بودن چک صیادی مطمئن شوم؟

پاسخ: از طریق سامانه صیاد به آدرس www.saad.ir یا اپلیکیشنهای بانکی میتوانید وضعیت چک را بررسی کنید.

سوال 3: در صورت برگشت چک صیادی چه اقداماتی باید انجام دهم؟

پاسخ: ظرف 30 روز از تاریخ برگشت باید از طریق سامانه ثنا به آدرس www.sana.ir شکایت خود را ثبت کنید.

سوال 4: آیا چک صیادی قابل انتقال به غیر است؟

پاسخ: بله، اما انتقال باید در سامانه صیاد ثبت شود تا معتبر باشد.

سوال 5: جریمه عدم ثبت چک در سامانه صیاد چیست؟

پاسخ: چک بدون ثبت در سامانه صیاد فاقد اعتبار قانونی است و امکان پیگیری وجود ندارد.

8. نتیجه گیری

قانون جدید چک صیادی تحول بزرگی در نظام پرداختهای چکی ایران ایجاد کرده است. با رعایت نکات این قانون:

• از امنیت بیشتری در معاملات چکی برخوردار میشوید

• احتمال کلاهبرداری کاهش مییابد

• فرآیند وصول چکهای برگشتی تسهیل میشود

توصیه میشود برای هرگونه معامله با چک، از مشاوره حقوقی تخصصی استفاده کنید و همواره از طریق سامانه صیاد از اعتبار چک اطمینان حاصل نمایید.

مطالب مرتبط:

لایحه دفاعیه استرداد چک

خیانت در امانت چک و مجازات آن