حضانت فرزند در زمان قهر والدین

حضانت فرزند در زمان قهر والدین – حقوق، قانون و راهنمای عمل

مقدمه: قهر والدین چه تاثیری بر حضانت دارد؟

منطقاً وقتی پدر و مادر دچار اختلاف یا قهر موقتی می‌شوند، یکی از سوالات رایج این است که: “حضانت فرزند در زمان قهر والدین چگونه است؟”

پاسخ ساده و مهم این است: خیر! قهر یا اجتناب از خانه مهم‌ترین دلیل برای تغییر یا سلب حضانت نیست. تا زمانی که دادگاه حکم قانونی صادر نکرده، مقررات حضانت طبق قانون مدنی برقرار هستند و قهر والدین تاثیری در آن ندارد.

حضانت فرزند در زمان قهر والدین

در مباحث پیشین پیرامون شرایط حضانت فرزند و تعیین مسئولیت حضانت قبل از وقوع طلاق، به تفصیل توضیحاتی ارائه شده است. اکنون زمان آن فرارسیده که به بررسی وضعیت حضانت فرزند در شرایط قهر والدین پرداخته شود. نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که در این وضعیت، والدین هنوز به مرحله طلاق نرسیده‌اند و در واقع از یکدیگر جدا نشده‌اند.

در زمان قهر، با توجه به آنکه والدین متعهد به یکدیگر هستند، حضانت فرزند به عنوان حق و تکلیفی مشترک برای آنها محسوب می‌شود. این بدان معناست که علاوه بر این که طبق قوانین موجود، وظیفه نگهداری و تربیت فرزند بر عهده هر دو والد است، آنها همچنین دارای حق قانونی در این زمینه می‌باشند. در صورتی که عدم صلاحیت یکی از والدین نسبت به نگهداری از فرزند به‌طور قطعی از طریق حکم دادگاه ثابت شود، این حق و تکلیف از او سلب خواهد شد.

اگر والدین به صورت جداگانه زندگی کنند، حضانت فرزندان به ترتیبی مشخص در نظر گرفته می‌شود. تا سن 7 سالگی، حضانت فرزندان به مادر تعلق دارد و پس از این سن، حضانت دختران از 7 تا 9 سالگی به پدر واگذار می‌شود. پس از آن، خود کودک حق انتخاب خواهد داشت که با چه کسی زندگی کند. به همین ترتیب، در خصوص پسران نیز وضعیت مشابه است؛ از 7 تا 15 سالگی، حضانت با پدر خواهد بود و پس از این سن، کودک حق انتخاب خواهد داشت.

این موارد نشان‌دهنده اهمیت و حساسیت موضوع حضانت فرزندان است و ضرورت شناخت دقیق قوانین و حقوق والدین را در این زمینه گوشزد می‌کند. در نهایت، درک صحیح این مسائل می‌تواند به والدین کمک کند تا در شرایط سخت و پیچیده، تصمیمات بهتری برای آینده فرزندانشان اتخاذ کنند.

گرفتن حضانت فرزند بدون طلاق

این باور عمومی وجود دارد که، حضانت فرزندان تنها در شرایطی که زوجین از یکدیگر طلاق گرفته باشند، قابل اخذ است و به نظر می‌رسد که پیش از طلاق، هیچ‌گونه امکانی برای این امر وجود ندارد. در این مقاله، به بررسی مسئله حضانت فرزندان در شرایط عدم طلاق پرداخته و به این سوال پاسخ خواهیم داد که حضانت فرزندان در زمانیکه زوجین طلاق نگرفته‌اند، چگونه تنظیم می‌شود.

معمولاً زمانی که تصمیم به طلاق اتخاذ می‌شود، موضوع حضانت فرزندان به عنوان یکی از مسائل کلیدی مطرح می‌گردد. اما باید یادآور شد که امکان اخذ حضانت فرزند نه تنها در زمان طلاق بلکه در شرایطی که زوجین هنوز از یکدیگر جدا نشده‌اند نیز وجود دارد. در واقع، زوجین می‌توانند به صورت مستقل از یکدیگر اقدام به دریافت حضانت فرزند نمایند.

اگر زوجین در شرایطی جدا از یکدیگر زندگی کنند اما رسماً طلاق نگرفته باشند، می‌توانند برای حضانت فرزند خود اقدام کنند. در این وضعیت، حضانت فرزندان تا سن 7 سالگی به مادر سپرده می‌شود و پس از آن، این مسئولیت به پدر منتقل می‌گردد. همچنین، فرزندانی که به سن بلوغ رسیده‌اند، این حق را دارند که یکی از والدین را انتخاب کرده و با او زندگی کنند.

مطالب مرتبط:  وکیل حضانت فرزند در تهران

بدین ترتیب، این موضوع نشان می‌دهد که طلاق تنها عامل تعیین‌کننده برای مسئله حضانت فرزندان نیست و در شرایط مختلف، امکان اخذ حضانت وجود دارد.

دادخواست حضانت قبل از طلاق

حضانت فرزندان به‌طور معمول در شرایطی مورد بحث قرار می‌گیرد که زوجین در حال آماده‌سازی برای جدایی یا طلاق هستند؛ اما یکی از جنبه‌های مهم این موضوع، بررسی حضانت فرزندان پیش از وقوع طلاق است. در این حالت، والدین مسئولیت حضانت فرزندان را بر عهده دارند و در صورتی که یکی از والدین به دلایل خاصی، نظیر زندگی مستقل، بخواهد فرزند را تحت سرپرستی خود قرار دهد، می‌تواند نسبت به تنظیم دادخواست حضانت پیش از طلاق اقدام کند.

نکته اصلی در این ارتباط این است که موضوع حضانت فرزندان پیش از طلاق، زمانی مطرح می‌شود که یکی از والدین به دلیل عدم صلاحیت، قادر به نگهداری و تربیت فرزند نباشد. از جمله دلایل عدم صلاحیت می‌توان به اعتیاد به مواد مخدر، مصرف مواد روانگردان و موارد مشابه اشاره کرد. در چنین شرایطی، والد یا ولی که صلاحیت نگهداری از فرزند را دارد، می‌تواند اقدام به ثبت دادخواست حضانت نماید.

پس از ارائه دعوای حضانت، باید در نظر داشت که اگر قاضی پرونده با صدور حکم به نفع خواهان حضانت، موافقت کند، حق ولایت بر امور مربوط به فرزند همچنان به پدر و جد پدری او تعلق دارد. این مسئله تحت عنوان ولایت در قوانین مورد اشاره قرار گرفته است و این حق قابل سلب نیست و با حضانت تفاوت دارد. برای آشنایی بیشتر و کسب اطلاعات جامع‌تر، مطالعه منابع مرتبط توصیه می‌شود.

در ادامه این مقاله، ابتدا ساختار حقوقی حضانت را بررسی می‌کنیم و سپس به‌طور دقیق به شرایط قهر والدین و پیامدهای قانونی آن نگاه خواهیم انداخت.

۱. مبانی حقوقی حضانت در قانون ایران

۱.۱ جرئیات قانون مدنی درباره حضانت

• طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی، نگهداری و مراقبت از طفل جرم نیست، بلکه حق و تکلیف والدین تلقی می‌شود — این موضوع، حضانت را صرفاً به وظیفه‌ای قانونی تبدیل می‌کند، نه امری اختیاری.

• در صورت قهر والدین، این تکلیف از بین نمی‌رود و هیچ‌کس بدون حکم دادگاه حق نگهداری طفل را از طرف دیگر ندارد.

۱.۲ اولویت حضانت بر اساس سن کودک

در قانون ایران، حضانت فرزند با توجه به سن تعیین می‌شود:

• تا ۷ سالگی، حضانت با مادر است.

• پس از آن، تا زمان بلوغ (۹ سالگی دختران، ۱۵ سالگی پسران)، حضانت با پدر خواهد بود.
  اگر میان والدین اختلاف ایجاد شود، دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت طفل تصمیم‌گیری می‌کند.

۱.۳ مصلحت طفل در تصمیم‌گیری‌های قضایی

بر اساس ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده، تمامی تصمیمات دادگاه، حتی در مورد حضانت، باید با در نظر گرفتن منافع کودک اتخاذ شود.

۲. قهر والدین و حقوق حضانت

۲.۱ قهر تاثیری بر حق حضانت ندارد

قانون مدنی ایران هیچ بندی ندارد که قهر یا ترک منزل باعث تغییر خودکار در حضانت فرزند شود. حتی هنگام جدایی موقت، قوانین حضانت بدون قید و شرط طبق قانون اجرا می‌شوند.

۲.۲ چه امتیازاتی والدین برای ملاقات دارند؟

والدی که حضانت نداشته باشد، حق ملاقات با کودک خود را دارد. اگر والد دارای حضانت، مانع ملاقات شود، دادگاه می‌تواند با صدور حکم، وی را مجبور به اجرای آن کند و در موارد شدید، بازداشت یا جزای نقدی برای او در نظر گیرد.

۳. سلب حضانت: آیا قهر والدین می‌تواند دلیل باشد؟

۳.۱ شرایط قانونی برای سلب حضانت

قانون برای سلب حضانت، شرایط ویژه‌ای را تعریف کرده که ارتباطی به قهر یا دلخوری ندارد. از جمله:

• اعتیاد، فساد اخلاقی، بیماری روانی، قصور در تربیت یا نگهداری و

۳.۲ اختیارات دادگاه در موارد ضرورت

در مواقعی که حضانت‌کننده صلاحیت لازم را نداشته باشد یا از وظایف خود سر باز زند، دادگاه می‌تواند افراد دیگری از جمله مادربزرگ یا سایر اقربای صالح را برای حضانت تعیین کند.

جمع‌بندی