داوری در دعاوی خانوادگی
فهرست محتوا
برای داوری در دعاوی خانوادگی قرآن کریم در سوره مبارکه نساء می‌فرماید: هرگاه از اختلاف بین زوج خوف داشتید حَکَمی از خانواده مرد و حَکَمی از خانواده زن برای رفع اختلاف بین آنها انتخاب کنید.
طبق این آیه از آنجا که نهاد خانواده در اسلام دارای اهمیت بسیاری میباشد اسلام برای استحکام و استواری این بنا، دستور داده هرگاه از جدایی بین آنها ترس داشتید داورانی از بین اهلشان انتخاب نموده تا بین آنها صلح و آشتی برقرار نمایند. همچنین امروزه نهادهای داوری و حل اختلاف بسیاری هستند تا به مشکلات مردم رسیدگی کنند.
قانون حمایت از خانواده نیز در همین راستا در تمامی دادخواست‌های ارائه شده به دادگاه هنگامی که یک طرفه باشند و طلاق توافقی نباشد اجبار به رجوع به داوری را لازم می‌دانند.
( زیرا در طلاق توافقی زوجین بر اصل طلاق و تمامی موضوعات مرتبط مانند نفقه، حضانت فرزند و ملاقات فرزندان، مهریه و… توافق نموده‌اند. )
چنانچه بعد از تشکیل جلسات داوری و با حضور زوجین اصلاح مابین آنها ممکن نبود دادگاه برای طلاق تصمیم می‌گیرد.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله طلاق غیابی را حتما مطالعه کنید.
البته همانطور که در این آیه شریفه تاکید گردیده، مونین بهتر است قبل از مصمم شدن زوجین بر طلاق، به ایجاد صلح و آشتی بین آنان اقدام نمایند. چرا که بعد از مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست طلاق منصرف نمودن فرد از آن دشوار به نظر می‌رسد.
به همین جهت است که بر خلاف اینکه یکی از شرایط صلاحیت بی طرفی داور در سائر مسائل اختلافی و عدم نسبیت با طرفین منازعه میباشد. اما بنا بر رهنمود کلام وحی اشاره شد. مسائل زوجین باید از راه گفت و گوهای درون فامیلی که معمول محرمانه و توام با دلسوزی است، حل شود.
دعاوی خانوادگی
مراحل ارجاع دعوی به داوری در دادگاه خانواده
در داوری در دعاوی خانوادگی، بعد از ارجاع پرونده به شعبه دادگاه خانواده، در ابتدا قاضی توضیحاتی از طرفین دعوی می‌خواهد. سپس قرار ارجاع به امر داوری را صادر و به طرفین ابلاغ می‌نماید. زوجین ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ شده مکلفند یک نفر از نزدیکان خود را که دارای شرایط ذیل باشد، به دادگاه معرفی نمایند:
- مسلمان باشد.
- متاهل باشد.
- حداقل 30 سال سن داشته باشد.
- آشنا به مسائل شرعی، خانوادگی و اجتماعی باشد.
داوران در مدت تعیین شده از طرف دادگاه باید با زوجین جلساتی را تشکیل داده و تلاش خود را جهت ایجاد صلح و آشتی نمایند.
چنانچه زوجین داوری معرفی ننمایند یعنی یا به چنین داوری دسترسی ندارند و یا اگر دسترسی دارند فرد مورد نظر داوری را نمی پذیرد، دادگاه به جای طرفین داور تعیین می‌نماید.
لازم به ذکر است دادگاه موظف به عمل به حکم داور نمی‌باشد و نظر داور صرفا یک نظر کارشناسی است و فقط جهت تلاش برای سازش زوجین می باشد. چنانچه داور حکم به طلاق دهد قاضی مجبور به عمل به آن نمی‌باشد. شما می‌توانید با مراجعه به یک وکیل طلاق از آن مشاوره بگیرید.
داور در موضوعات ارجاعی، صورت جلسه سازش و یا موافقت نامه مابین را باید تنظیم و به دادگاه ارائه دهد. در تنظیم صورت جلسه صلح و سازش، مواد مورد توافق طرفین با ذکر نام افراد حاضر در جلسه، مقید و به امضای طرفین می‌رسد.
داوری در دعوا
ماده ۲۸ قانون حمایت خانواده به بررسی شرایط انتخاب داور می‌پردازد و بیان می‌کند که پس از صدور حکم ارجاع به داوری، هر یک از زوجین موظف هستند ظرف مدت یک هفته از تاریخ ابلاغ، یک نفر از بستگان خود را به عنوان داور به دادگاه مدنی معرفی کنند. این فرد باید حداقل سی سال سن داشته و متأهل بوده و با مسائل شرعی، خانوادگی و اجتماعی آشنایی کافی داشته باشد.
در تبصره ۱ این ماده نیز مشخص شده است که افرادی که همسرشان فوت شده است، می‌توانند به عنوان داور انتخاب شوند.
تبصره ۲: در صورتی که هیچ‌یک از بستگان شرایط لازم را نداشته باشند، یا دسترسی به آنان ممکن نباشد، یا آنها از پذیرش داوری خودداری کنند، هر یک از زوجین می‌توانند داور خود را از میان افراد واجد شرایط دیگر انتخاب و معرفی کنند. اگر زوجین از معرفی داور امتناع کنند یا توانایی این کار را نداشته باشند، دادگاه به خودی خود یا بنا به درخواست یکی از طرفین، به تعیین داور اقدام خواهد کرد.
در دعاوی خانوادگی (طلاق)، تعداد داوران باید بیشتر از یک نفر باشد. بر اساس ماده واحده قانون اصلاح، تعداد حکمین باید دو نفر باشد، که یکی از طرف زوج و دیگری از طرف زوجه معرفی می‌شود.
اعتراض به رأی داوران
در صورتی که یکی از زوجین نسبت به تصمیم صادره از سوی داوران اعتراض داشته باشد، قوانین موجود در زمینه حقوق خانواده در این مورد ساکت هستند. اما بر اساس قانون آئین دادرسی مدنی، به ویژه مواد (۴۸۹ و ۴۹۰)، هر یک از طرفین این امکان را دارند که ظرف مدت بیست روز پس از دریافت رأی داور، از دادگاهی که پرونده را به داوری ارجاع داده یا از دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد، درخواست ابطال رأی داور را مطرح کنند.
درخواست مشاوره
ضمانت اجرای عدم ارجاع موضوع اختلاف به داوری
بر اساس قوانین آئین دادرسی مدنی، در صورتی که طرفین در صورت بروز اختلاف به داوری توافق کرده باشند، تا زمانی که یکی از آنان به‌طور کتبی از این توافق منصرف نشود، دادگاه به استناد بند اول ماده ۴۸۱ و مواد ۴۵۴ و ۴۷۲ این قانون، اقدام به صدور قرار عدم استماع دعوی خواهد کرد. با این حال، در موارد مربوط به طلاق، اگر دادگاه بدون رعایت اصول و مراحل مربوط به داوری، گواهی عدم سازش (طلاق) صادر کند، در قوانین یا آیین‌نامه‌های اجرائی مربوط به طلاق هیچ اشاره‌ای به این موضوع نشده است.
حق الزحمه داوری
در خصوص طلاق، هزینه داوری به این دلیل که معمولاً حکمین از میان خویشاوندان طرفین انتخاب می‌شوند و هدف اصلی آنها ایجاد صلح و توافق میان زوجین است، به طور کلی تمایل چندانی برای دریافت حق الزحمه ندارند. با این حال، طبق ماده ۸ آئین‌نامه اجرائی تبصره یک ماده واحده اصلاح قانون مقررات طلاق قوه قضائیه، دادگاه مبلغ مناسبی را به عنوان حق الزحمه تعیین کرده و در مرحله اول از شخصی که داور به نمایندگی از او انتخاب شده، دریافت می‌کند. در صورتی که دادگاه تشخیص دهد، ممکن است دستور وصول هزینه را به‌صورت متوازن از هر دو طرف یا از خواهان طلاق صادر کند.
عناوین دعاوی خانوادگی
در لیست زیر عنواین دعاوی خانوادگی را می‌توانید مشاهده فرمایید:
- مطالبه و اجرای مهریه
- شروط ضمن عقد
- اجازه ازدواج مجدد به مرد
- حضانت و ملاقات فرزندان مشترک
- سلب و لغو حضانت
- نفقه و هزینه‌های جاری زندگی
- نفقه فرزندان
- الزام به تمکین زوجه و اثبات نشوز
- مطالبه و استرداد جهیزیه
- تهیه مسکن مستقل
- اجرت‌المثل ایام زوجیت
- دادخواست ممنوع الخروج کردن فرزند
- رفع ممنوع الخروجی
- امور راجع به غائب مفقود الاثر
- نصب و عزل قیم
- عزل ولی قهری
- اثبات و نفی نسب
سخن پایانی
و در آخر موسسه حقوقی حجتیان با دارا بودن وکیل در تهران می‌تواند تمامی مشکلات حقوقی شما را در همه زمینه‌ها حل کند. من محبوبه حجتیان این نوید را به شما می‌دهم که دیگر هیچ نگرانی بابت پرونده و مشکلات حقوقی خود نداشته باشید. رضایتمندی موکل‌ها تایید کار ماست.