ازدواج سفید چیست؟
با توجه به نظر محبوبه حجتیان وکیل خبره در تهران، ازدواج سفید نوعی همزیستی است که بنا بر تمایل زن و مرد خارج از قوانین و شئونات موجود در ازدواج سنتی صورت می‌گیرد. به‌طورکلی موضوع رابطه جنسی و پاسخ به این نیاز غریزی در انسان موضوعی حساس و دارای اهمیت بالایی است. در جوامع مختلف دنیا چارچوب‌هایی جهت پاسخ به این نیاز تعریف‌شده است که عدم رعایت این چارچوب‌ها به هر دلیلی در رابطه بین زن و مرد آن رابطه را به یک نوع بی‌بندوباری و فساد تبدیل می‌کند.
این نوع چارچوب‌ها ریشه در فرهنگ و عرف و نیز حاکمان و اندیشمندان آن جامعه دارد. ایران نیز مانند سایر جوامع از آداب‌ورسوم مخصوص به خود برخوردار است که نوع ظهور و تأمین نیاز جنسی را در آن تعیین می‌نماید. ازآنجاکه قانون در کشور ایران با توجه به مذهب شیعه است قوانین حاکم بر این موضوع نیز با توجه به شرع اسلام تعیین می‌گردد. همان‌طور که اطلاع دارید در ایران با توجه به شرع و اسلام پاسخ به نیاز جنسی زن و مرد در چارچوب ازدواج دائم و موقت تعریف‌شده است.
با توجه به اینکه فرهنگ جامعه نمود قوانین و مقررات یک جامعه است در فرهنگ جامعه نیز روابط زن و مرد در قالب نکاح و ازدواج موقت و دائم نمود می‌نماید و هرگونه رابطه زن و مرد در قالبی غیر از ازدواج ناخوشایند و ناپسند شمرده می‌شود. این بدین معناست که ازدواج سفید در ایران از هیچ جایگاه شرعی، عرفی و قانونی برخوردار نیست و از آن در قانون به‌عنوان یک جرم و در دین به‌عنوان خطا و در قالب تخطی از مفاهیم دینی یاد می‌شود.
مقدمه
در جامعه به دلیل وجود مشکلاتی چون بالا رفتن سن ازدواج و افزایش آمار طلاق تأثیرات تبلیغات و ماهواره پاسخ به این نیاز دستخوش تغییرات شده است قابل‌انکار نیست. این امر سبب بروز ناهنجاری‌هایی در بین جوامع مختلف شده است. در جامعه ایران نیز مانند دیگر جوامع در نوع بروز و پاسخ به این نیاز نسبت به گذشته تغییراتی ایجادشده است. یکی از این تغییرات ظهور نوعی ازدواج، به نام ازدواج سفید است.
زندگی جنسی افراد در جوامع مختلف به صورت‌های متفاوتی تعریف می‌شود. تفاوت در فرهنگ مذهب و اعتقادات افراد جامعه وجود شاخص‌های اجتماعی در جوامع مختلف سبب بروز این اختلافات است. در کشور ایران بنا به فرهنگ و قوانین و ارزش‌های اجتماعی این چارچوب مشخص و تعریف‌شده است. نیاز جنسی در ایران نیز مانند سایر کشورها وجود دارد ازآنجایی‌که قشر غالب جامعه جوانان هستند موردتوجه بسزایی واقع می‌شود.
ازدواج سفید و معایب آن
نظر محبوبه حجتیان
بنا به نظر محبوبه حجتیان وکیل پایه یک دادگستری در تهران به دلیل بالا رفتن آمار ازدواج سفید در جامعه ایران اندیشمندان زیادی در تلاش برای معرفی و آگاهی بخشی در رابطه با این موضوع اقدام نموده‌اند تا بدین‌وسیله از بروز ناهنجاری‌ها و خطرات بیشتری جلوگیری نمایند. بنا به تعریف ازدواج سفید، این سبک از زندگی شروع روابط زناشویی بین زن و مرد بوده که هیچ چارچوب قانونی و حقوقی و شرعی و عرفی در آن تعریف‌نشده است.
این بدین معناست که در این سبک ازدواج طرفین هیچ تعهد و مسئولیت قانونی و شرعی نسبت به یکدیگر ندارد. به طبع در صورت بروز مشکل به دلیل عدم ثبت قانونی آن نمی‌توان هیچ‌گونه حقی را مطالبه نمود. با توجه به مطالب ذکرشده می‌توان بیان نمود که ازدواج سفید اتفاقی غیرقانونی غیرشرعی و اخلاقی و خلاف آداب‌ورسوم جامعه بوده که بروز ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی را به همراه خواهد داشت. ازاین‌رو این موضوع قابل‌بررسی بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است.
قدمت ازدواج سفید در بین جوامع
نخستین ازدواج‌های سفید در جامعه غربی نمود پیدا کرد. این نمود بیشتر در کشورهای فرانسه و ایالات‌متحده آمریکا مشهود بود و به‌عنوان آزادی زنان پایه‌ریزی و مطرح گردید. اگرچه هدف جنبش آزادی زنان برقراری عدالت در همه ابعاد اجتماعی سیاسی و اقتصادی و غیره بود. اما به‌مرورزمان از آن به‌عنوان انقلاب جنسی یاد شد و جنبهٔ عدالت‌جویی و ضد تبعیض جنسیتی آن جایگاهش را از دست داد.
این امر باعث بروز رفتارهای نامتعارف و غیراخلاقی در جامعه زنان گردید. از آن زمان به بعد ازدواج سفید بدون توجه به مسائل قانونی و رسمی در بین جوامع رواج یافت در کشور ایران نیز مانند سایر ملل با تغییر در بروز و رفع نیازهای جنسی در سال‌های اخیر این امر گسترش زیادی یافته است.
مطالب مرتبط:
دلایل بالا رفتن آمار ازدواج سفید در ایران
ازآنجاکه گسترش هر رویداد و مسئلهٔ مهمی در جوامع بنا به وجود زمینه‌هایی است در جامعه ایران نیز وجود یکسری مسائل و عدم پاسخگویی درست و به‌جا به آن سبب فراهم شدن شرایط برای بروز ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شود. نمود این ناهنجاری‌ها در جامعه سیر صعودی به همراه دارد. بنا به نظر محبوبه حجتیان وکیل پایه یک دادگستری در تهران در مسئله ازدواج سفید نیز عوامل مختلفی دخیل است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
1. آشفتگی اقتصادی و ازدواج سفید
کشور ایران متأسفانه از وضع اقتصادی آشفته برخوردار است. این موضوع فشار زیادی بر قشر جوان جامعه متحمل می‌کند. بسیاری از جوانان و کسانی که به دنبال ازدواج است به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی و نبود کار مسکن سرمایه و غیره نمی‌توانند تعهدات شرعی و قانونی موجود در امر ازدواج را برعهده‌گرفته و تأمین نماید. ازاین‌رو ترجیح می‌دهند برای رفع نیازهای جنسی و عاطفی خود به این سبک از روابط زناشویی رجوع کرده و خود را مدیریت نمایند.
بنا به نظر محبوبه حجتیان وکیل پایه یک دادگستری در تهران آشفتگی اقتصادی در جامعه ایران سبب افزایش آمار ازدواج سفید در آن شده است.
2. سن ازدواج و بروز ناهنجاری ازدواج سفید
با بالا رفتن سن در افراد نظرات و دغدغه‌های فردی تغییر کرده و افراد دچار سردرگمی در انتخاب و قرار گرفتن در مسیر درست ازدواج می‌شوند. این امر در جوامعی مانند ایران که سال‌های اخیر با بالا رفتن سن ازدواج مواجه شده است سبب بروز مشکلاتی همچون پدیده ازدواج سفید گردیده و جامعه را در تأمین نیاز جنسی و عاطفی به‌سوی انحراف و ناهنجاری کشانده است. عوامل مختلفی در بالا رفتن سن ازدواج دخیل می‌باشند. من‌جمله شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه که هر یک از این مسائل در تأثیر و گرایش جوانان به سمت ازدواج سفید سهم بسزایی دارد.
3. آمار طلاق و رابطه آن با ازدواج سفید
یکی دیگر از عوامل افزایش آمار ازدواج سفید در ایران بالا بودن آمار طلاق است. آمار بالای طلاق در جامعه باعث بروز نگرانی و ترس و عدم اطمینان جوانان برای پایه‌ریزی ازدواج درست و شرعی و قانونی است. این امر موجب سخت‌گیری و عدم اطمینان از انتخاب در ازدواج قانونی شده و در قبول تعهدات مالی و حقوقی برای طرفین مشکلاتی را به وجود آورده است.
با توجه به این موضوع که در ازدواج سفید هیچ نوع تعهد و مسئولیتی بر عهده طرفین نیست جوانان برای تأمین نیاز جنسی و عاطفی خود بیشتر به سمت آن روی آورده و این امر سبب لرزیدن ستون‌های عقد و نکاح و امر زوجیت در جامعه می‌شود.
آمار طلاق در رابطه سفید!
4. تأمین اطمینان در انتخاب با ازدواج سفید
بنا به نظر محبوبه حجتیان وکیل پایه یک دادگستری در تهران یکی از مواردی که باعث ورود افراد به ازدواج سفید می‌شود وجود عدم اطمینان از برقراری رابطه ازدواج و نکاح قانونی است. این افراد به دلیل ترس از شکست در روابط زناشویی و منجر شدن ازدواج به طلاق به بهانه ایجاد آشنایی بیشتر و محک زدن یکدیگر وارد ازدواج سفید می‌شوند. تا اطمینان موردنیاز برای شروع زندگی زناشویی و ازدواج قانونی را به دست آورد. غافل از آنکه این موضوع آسیب‌های جبران‌ناپذیری را برای طرفین و همراه دارد.
5. تغییر در اعتقادات و ارزش‌های دینی جوانان در مسئله ازدواج
باگذشت زمان و تغییر در فرهنگ و عقاید انسان‌ها و نمود این تغییرات در جوامع مختلف روابط افراد جامعه دستخوش تغییراتی می‌شود. این تغییرات در روابط خانواده و تشکیل زندگی نیز نمود پیدا می‌کند. با بروز تفکرات و اعتقادات جدید در مورد امر ازدواج در بین جوانان و نبود شرایط مناسب جهت پاسخگویی و رفع سؤالات و اختلافات در عقاید سبب شده رواج عقاید و تفکرات نادرست در جامعه سیر رو به رشدی داشته باشد. این امر باعث بروز ناهنجاری‌های اجتماعی و مسائلی همچون ازدواج سفید گردیده است.
6. مسئولیت‌پذیری افراد در ازدواج سفید
به دلیل ضعف در تربیت و ضعف فرهنگی جوانان به‌طوری‌که جوانان از پذیرش مسئولیت و تعهد گریزان شده‌اند. به دنبال راحتی و عدم تعهد و قیدوبند قانونی می‌باشند. این امر سبب شده که ازدواج رسمی در جامعه کاهش یابد. این بدان سبب است که ازدواج رسمی با خود نوعی مسئولیت و تعهد به همراه دارد. این موضوع موجبات تحمل سختی برای افراد را فراهم می‌نماید.
پناه بردن به ازدواج سفید و ورود به ناهنجاری اجتماعی به نام ازدواج سفید برای تأمین نیاز جنسی و عاطفی امری غیرقابل‌انکار است. متأسفانه جوانانی که این سبک از زندگی را انتخاب می‌نمایند از تبعات و پیامدهای ناشی از آن غافل بوده و با تأکید بر بعد مثبت آن را به‌عنوان بهترین راه‌حل می‌پذیرند.
خطرات ازدواج سفید
برخلاف اسم زیبای ازدواج سفید این مسئله باطن نازیبا و خشنی به‌خصوص در رابطه با حقوق زنان دارد که در ادامه محبوبه حجتیان وکیل پایه یک دادگستری در تهران به توضیح این مطالب می‌پردازد. با توجه به شرع و قانون ازدواج زمانی صورت می‌پذیرد که عقد و نکاح جاری شود. همچنین عقد و نکاح را می‌توان نمونه‌ای از یک معامله موردتوجه قرارداد که در آن طرفین می‌بایست یک سری حقوق و وظایف را رعایت نمایند.
همچنین دو طرف این مسئولیت‌ها و تعهدات نسبت به یکدیگر را بر عهده می‌گیرند. اما در ازدواج سفید عقد و نکاح صورت نمی‌گیرد. ازآنجایی‌که قانون مدنی کشور ما نیز بر پایه شرع و عرف جامعه است این‌گونه ازدواج را به رسمیت نمی‌شناسد. به دنبال آن حقوق و مسئولیت‌هایی که در ازدواج موقت یا دائمی بر عهده دو طرف است در ازدواج سفید به دلیل غیرقانونی بودن و غیرشرعی بودن قابل مطالبه و بیان نیست.
حقوق مالی زنان در ازدواج سفید
حقوق مالی زنان در ازدواج سفید
در ازدواج سفید موضوع حق‌وحقوق مالی زنان موردبحث و توجه واقع می‌شود که در ادامه بررسی آن می‌پردازد.
1- مهریه و ازدواج سفید
مهریه دو نوع است:
- مهریه عندالمطالبه
- مهریه عندالاستطاعه
به‌طورمعمول زن و مردی که قصد ازدواج دارند با انجام عمل عقد و نکاح زن و شوهر محسوب می‌شود. همچنین حقوق و مسئولیت‌هایی به‌طور قانونی بر عهده هر دو طرف واقع می‌شود. مهریه حق زن بر مرد است که برای تأمین نیاز مالی در اسلام تعیین‌شده است. حال‌آنکه در ازدواج سفید به دلیل غیرقانونی بودن آن این حق به زن تعلق نمی‌گیرد. در صورت بروز مشکل قابل مطالبه توسط مراجع قانونی نیست.
2- نفقه و ازدواج سفید
نفقه را همان تأمین نیازهای مالی یک زن به‌عنوان‌مثال تأمین خوراک پوشاک مسکن و غیره گویند که در امر ازدواج دائمی به زن تعلق می‌گیرد. این مورد در صورت قید شدن در عقد موقت نیز قابل مطالبه است. بنا به توضیح نفقه در بالا در صورتی این حق به زن داده می‌شود که رابطه زوجیت بین زن و مرد صورت گیرد. زیرا تنها در صورت ازدواج زن و مرد نسبت به هم تکالیف و حقوق مالی و غیرمالی خواهند داشت. بنابراین اگر مردی از دادن نفقه به همسر خود اجتناب ورزد زن می‌تواند با مراجعه به مراجع قانونی این حق را مطالبه نماید.
بنا به نظر محبوبه حجتیان حال‌آنکه در ازدواج سفید کام‌جویی وجود دارد ولی حقی برای زن معین نشده است. زیرا در آن عقد و نکاح صورت نگرفته و نه مطابق با شرع و نه مطابق با قانون است. بلکه بنا به توافق طرفین مسئولیت تأمین نیازها بر عهده دو طرف بوده و زن بر مرد حقی ندارد و نمی‌تواند این حق را از منظر قانونی مطالبه نماید.
3- مسئله ارث و ازدواج سفید
بنا به ماده ۸۶۱ قانون مدنی ارث‌بر دو نوع نسب و سبب است. ازآنجاکه در ازدواج سفید امر نکاح صورت نگرفته و عقدی وجود ندارد رابطه سببی شکل نگرفته و ارث به طرفین تعلق نمی‌گیرد. ارث نیز یکی از موارد حقوق مالی زن است که با ازدواج به زن تعلق می‌گیرد. بنابر مادهٔ 861 قانون مدنی عقد و نکاح در ازدواج سبب ایجاد ارث برای دو طرف می‌شود.
این بدین معناست که دو نفر که رابطه نکاح و ازدواج بینشان صورت نگرفته است نمی‌توانند مطالبهٔ ارث نمایند. در ازدواج سفید نیز به دلیل عدم ازدواج و نکاح بین طرفین رابطه سببی صورت نگرفته و ارث تعلق نمی‌گیرد و نمی‌توان آن را پس از فوت یکی از افراد مطالبه نمود.
4- موضوع سقط‌جنین و فرزندان نامشروع در ازدواج سفید
رابطه نسب ازنظر شرعی زمانی به وجود می‌آید که عقد و نکاح شرعی صورت پذیرد. در ادامه به دلیل وجود ارتباط نسبی در خانواده پدر از مادر، مادر از پدر و فرزندان از پدر و مادر و نیز پدر و مادر از فرزندان ارث می‌برند. همچنین فرزند به‌عنوان فرزند مشروع است و رابطه نسبی با پدر و مادر خود خواهد داشت. اما در ازدواج سفید چون امر نکاح صحیح صورت نمی‌گیرد صاحبان نطفه زوجیت ندارند و بر اساس قوانین اسلامی و نظام حقوقی اسلامی طفل به وجود آمده از رابطه نامشروع منتسب به پدر و مادر نیست.
این امر سبب شده که رابطه حقوقی و نسبی با پدر و مادر خود نداشته باشد. از ازدواج سفید فرزندان بدون پدر و مادری به‌جای می‌ماند که نه آن‌ها از پدر و مادر خود ارث می‌برند و نه پدر و مادر از آن‌ها. بنا به نظر وکیل خبره محبوبه حجتیان، در تهران ازآنجاکه فرزند نامشروع محسوب می‌شوند حضانت آن‌ها را کسی بر عهده نمی‌گیرد. حضانت فرزند بر مادر متحمل می‌گردد علاوه بر این جامعه به مادر و فرزند باقی‌مانده از ازدواج سفید با نگاه تحقیر برخورد می‌نماید و در عرف و شرع جامعه پذیرفته نمی‌شود.
طی چند سال گذشته با بالا رفتن آمار ازدواج سفید به دلیل وجود روابط جنسی احتمال بارداری زیاد بوده است. به دلیل عدم وجود مسئولیت در این سبک ازدواج‌ها زنان اقدام به سقط‌جنین غیرقانونی می‌کنند. این امر امری پرمخاطره و خطرناک است و به‌مرورزمان این موضوع باعث انواع مخاطرات جدی برای زنان در جامعه گردیده است.
بیشتر بخوانید:
خطرات این ازدواج
روابط نامشروع بین زن و مرد در ازدواج سفید
رابطه نامشروع به رابطه‌ای گفته می‌شود که اسلام آن را مجاز نمی‌داند. یکی از بزرگ‌ترین موارد موردعلاقه بشر امیال نفسانی وی بوده که وجود محدودیت در آن نفس را آزرده می‌نماید. طبیعت و غریزه انسان به‌گونه‌ای است که اگر به حال خود وا‌گذاشته شود به‌سرعت میل به فحشا و فساد دارد. حال‌آنکه با بروز فحشا و فساد جنسی خانواده از بین رفته و قطع نسل صورت می‌گیرد و جامعه از مسیر تکامل خود بازمی‌ماند.
ازاین‌رو ازدواج سفید به دلیل نبود نکاح و عقد و عدم وجود زوجیت بین طرفین رابطه جنسی نامشروع صورت می‌گیرد. همچنین حکم قانونی زنا محقق می‌شود و در صورت اثبات آن مجازات به همراه خواهد داشت. بروز این نوع ازدواج در جامعه علاوه بر بروز مشکلات قانونی سرچشمه بسیاری از خودکشی‌ها بیماری‌های مقاربتی می‌شود. ازآنجاکه به‌قصد شهوت‌رانی صورت می‌گیرد انس و الفتی میان طرفین صورت نمی‌گیرد و طرفین همدیگر را وسیله شهوت‌رانی می‌دانند.
این امر سبب کاهش تشکیل خانواده از طریق ازدواج شده و به وجود نیامدن ارتباط فامیلی و قطع صله‌رحم می‌گردد. همچنین احساس تکلیف در بقای نسل و تربیت کودک و نیز حس پدری و مادری از میان برداشته می‌شود.
عدم مسئولیت‌پذیری در ازدواج سفید
ازدواج و عقد و نکاح رکن جدایی‌ناپذیری از مسئولیت و تعهد است. ازدواج به‌صورت قانونی همراه با مسئولیت‌ها و تعهداتی است که در صورت اجتناب و عدم رعایت آن افراد می‌توانند با مراجعه به مراجع قانونی آن را مطالبه نمایند. حال‌آنکه در ازدواج سفید چون تعهد و مسئولیتی بر طرفین وجود ندارد. افراد به‌راحتی می‌تواند رابطه را به هم زنند و از یکدیگر توقعی نداشته باشد و بنا به نظر محبوبه حجتیان وکیل خبره در تهران حق‌وحقوقی برای مطالبه در آن تعریف‌نشده است.
آدرس صفحات اجتماعی محبوبه حجتیان: