صدور سند مالکیت برای اراضی ملی مطابق با قوانین مربوط به اراضی ملی و اسناد موجود، انجام می شود. درواقع می توان بیان کرد که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تملک اراضی را متعلق به تمام ایرانیان می دانند که به عنوان امانت در اختیار دولت قرار دارد و باید در حفظ آن برای نسل های آینده کوشا باشد. بر همین اساس حق مالکیت برای بهره برداری از آن را مطابق با قانون بدون اینکه آسیبی به اراضی ملی وارد شود، به افراد انتقال دهد یا به صورت موقت و اجاره ای در اختیار آنها بگذارد.
برای صدور سند مالکیت برای اراضی ملی در ایران، به شرطی که به عنوان اراضی ابتدایی (زمین هایی که قبلاً ثبت نشده اند) شناخته شوند، از طریق سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی ایران باید به ثبت رسیده و پس از انجام مراحل و مدارک لازم، سند مالکیت برای مالک به نام او صادر خواهد شد.
در صورتی که زمینی از پیش ثبت شده باشد، شخص مورد نظر باید حقوق خود را در مورد این زمین اثبات کند و پس از تأیید، سند مالکیت به نام او صادر خواهد شد.
برای حل تمام مسائل حقوقی در زمینه اراضی ملی می توانید از مشاوره حقوقی محبوبه حجتیان استفاده کنید.

سند رسمی مالکیت در اراضی ملی چیست؟
سند رسمی مالکیت در اراضی ملی به دو نوع سند رسمی اشاره دارد.
سند مالکیت مستقیم: این سند برای زمین هایی صادر می شود که توسط دولت به فرد یا شرکتی واگذار شده است. در این حالت، فرد یا شرکتی که زمین را در اختیار دارد، صاحب آن خواهد بود و می تواند از آن به عنوان دارایی خود استفاده کند.
سند اجاره: این سند برای اراضی صادر می شود که توسط دولت به فرد یا شرکتی اجاره داده می شود. در این حالت، فرد یا شرکتی که زمین را اجاره می کند، حق استفاده از زمین را دارد، اما حق مالکیت متعلق به دولت است.
در هر دو حالت، سند مالکیت یا سند اجاره از سوی دولت صادر می شود و استفاده غیرقانونی از اراضی ملی پیگرد قانونی دارد و در صورت بروز تخلف از سوی قانون با افراد برخورد می شود.
چگونگی صدور سند مالکیت برای اراضی ملی و دولتی
سند دار کردن اراضی ملی و دولتی در بسیاری از موارد غیرممکن است؛ زیرا حق مالکیت و بهره برداری این نوع اراضی در اختیار دولت است و به عنوان مالک اصلی شناخته می شود. بنابراین افراد قانونی یا حقیقی نمی توانند به صورت مستقیم مالک یا صاحب امتیازی بر روی اراضی ملی و دولتی باشند.
اما در برخی موارد خاص همانند اجاره بهره برداری یا دریافت مجوز از دولت، افراد می توانند به عنوان کاربران واقعی اراضی ملی عمل کنند. در این صورت، برای افرادی که بهره بردار یا مستأجر این نوع اراضی هستند، سند یا قرارداد مشابهی تهیه می شود که شرایط و مقررات مالکیت، بهره برداری و استفاده از این اراضی را تعیین می کند. این قراردادها یا اسناد نیز باید به صورت رسمی در دفاتر ثبت شوند تا جلوی هرگونه اختلاف در آینده را بگیرند.
برای مثال در مناطقی که مراتع ملی وجود دارد، بهره برداران مرتع یا دامداران مستأجر قراردادی با سازمان منابع طبیعی برای استفاده از مرتع تهیه می کنند و حقوق و تعهدات خود را در این قراردادها به ثبت می رسانند. همچنین در صنعت دولتی، مثل نفت و گاز، کاربران می توانند به صورت قراردادی بهره برداری از این منابع را دریافت کنند.
برای الزام و تنظیم سند رسمی، اثبات بیع و خلع ید می توانید از محبوبه حجتیان به عنوان وکیل ملکی استفاده کنید.
مراحل ثبت و صدور سند مالکیت اراضی ملی
برای ثبت و صدور سند مالکیت اراضی ملی، مراحل زیر باید انجام شود.
بررسی وضعیت قانونی زمین: در این مرحله، باید وضعیت قانونی زمین بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که به دولت تعلق دارد.
تعیین مالکیت قبلی: در این مرحله، باید مالکیت قبلی زمین بررسی شود تا از عدم وجود هرگونه اشکال در انتقال مالکیت اطمینان حاصل شود.
تهیه مدارک لازم: برای ثبت اراضی و صدور سند مالکیت، باید مدارک لازم شامل پرونده ثبتی، مستندات مالکیت قبلی و مدارک شناسایی صاحبان اراضی تهیه شود.
پرداخت هزینه های مربوط به ثبت اراضی ملی: برای ثبت اراضی و صدور سند مالکیت، هزینه های مربوط به آن باید پرداخت شود.
ثبت اراضی: پس از تهیه مدارک و پرداخت هزینه های ثبت، اراضی با رعایت قوانین و مقررات ثبتی، در سامانه ثبت اراضی به نام دولت ثبت خواهد شد.
شرایط صدور سند مالکیت اراضی ملی
صدور سند مالکیت اراضی ملی به شرایط خاصی بستگی دارد. در ادامه چند شرط مهم برای این کار ذکر شده است.
- صدور مجوز: قبل از هر چیز، برای استفاده از اراضی ملی باید از دولت مجوز تهیه کرده و تمام شرایط لازم را رعایت کرد.
- تعیین نوع استفاده: براساس قانون اراضی ملی، تعیین نوع استفاده از زمین بسیار مهم است. مثلاً برای استفاده در کشاورزی، دامداری شرایط و مقررات مختلفی وجود دارد.
- پرداخت هزینه: پرداخت هزینه به موقع برای استفاده از اراضی ملی بسیار مهم است. هزینه های مربوط به استفاده از زمین های ملی برحسب متراژ و نوع استفاده تعیین می شود.
- ثبت در سامانه اراضی: پس از تأیید شرایط قانونی، زمین باید در سامانه اراضی به نام دولت ثبت شود.
- عدم تخلف: به جای خرید و فروش زمین های ملی، بهتر است به صورت رسمی اقدام به اجاره کردن آنها کرد. هرگونه تخلف مالی و قانونی می تواند باعث لغو مجوز یا عدم تمدید آن شده و در نتیجه عدم صدور سند مالکیت شود.
- رعایت شرایط و مقررات: مجوز استفاده از زمین های ملی بر اساس شرایط و مقررات تعیین شده برای کاربری مورد درخواست صادر می شود. به همین دلیل رعایت این شرایط و مقررات بسیار مهم است.
- صدور سند مالکیت: پس از ثبت اراضی، سند مالکیت توسط دفترخانه املاک در نام صاحبان جدید به عنوان مالکان زمین صادر خواهد شد.
برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله اعتراض به ملی شدن اراضی پیشنهاد می شود.

اسناد مالکیت مشاع در اراضی ملی
در برخی موارد اراضی ملی به صورت مشاع توسط چند نفر یا شرکت بهره برداری می شود. در این حالت، برای ثبت حقوق مالکیت، باید اسنادی مانند «عقد مشاع» و «تفکیک مالکیت» در دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد. در این اسناد، نام و مشخصات هر یک از مالکان مشاع ذکر شده و سهم هر فرد در مالکیت اراضی مشخص می شود. همچنین در صورت تغییر در سهم مالکان، باید اسناد جدیدی تهیه و در دفاتر ثبت شود تا تغییرات مالکیت نیز به روز شود.
اسناد مالکیت معارض در اراضی ملی
معارض یا اراضی غیر قابل کشت، بر اساس مفاد ماده ۱۴۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی از ملک دولت مستثنی هستند و تنها به شخص حقیقی یا حقوقی که از سوی دولت در این خصوص مجوز دریافت کرده اند، واگذار می شوند. بنابراین اسناد مالکیت معارض نیز برای ثبت در دفاتر اسناد رسمی باید با مجوز دولت صادر شده باشند و حقوق مالکیت در آنها ذکر شود. همچنین هرگونه تغییر در سهم مالکان باید با مجوز دولت انجام شود و اسناد جدیدی تهیه و در دفاتر ثبت شود تا تغییرات مالکیت نیز به روز شود.
در اراضی ملی اسناد مالکیت اشخاص در تعارض با برگ تشخیص
در صورتی که اسناد مالکیت اشخاص در تعارض با برگ تشخیص حاصل از دادرسی باشند، باید به تصمیم دادگاه عمل شود. اگر دادگاه به نفع فردی تصمیم گرفته باشد، اسناد مالکیت براساس تصمیم دادگاه تغییر خواهد کرد و حقوق مالکیت به فرد برنده دادگاه واگذار خواهد شد. در صورتی که دادگاه تصمیمی نگرفته باشد، موضوع به دیوان عدالت اداری ارجاع داده خواهد شد و پس از صدور حکم از سوی دیوان عدالت اداری، بر اساس آن تصمیم، اسناد مالکیت تغییر خواهد کرد و حقوق مالکیت به فرد برنده حکم واگذار خواهد شد.
پیشنهاد ویژه: استفاده از وکیل اراضی
قوانین ثبت در اراضی ملی
ماده 147 و 148 قانون ثبت اسناد و املاک کشور، در خصوص اراضی ملی به شرح زیر است.
ماده 147: هرگاه برای تعیین صحت ادعای هریک از اشخاص در خصوص حق مالکیت یا حق داری به هر نوعی از املاک ملی، به دلایلی مشکوک وجود داشته باشد، پس از بررسی، موضوع به مرجع قضایی برای تصمیم گیری ارجاع داده می شود.
ماده 148: هرگونه نقل و انتقال املاک ملی، حتی در صورتی که به صورت موقت باشد، مستلزم اخذ موافقتنامه کاربری اراضی یا سایر مجوزهای لازم از وزارت مربوط به آن است. برای انجام عملیات ثبتی، ضروری است که این مجوزها به ثبت کننده ارائه شود.
در همین راستا می توان بیان کرد که این دو ماده برای تضمین صحت و سلامت فرایند ثبت اسناد مالکیت در اراضی ملی و حفظ منافع دولت و جامعه ایران از طریق تأکید بر رعایت قوانین، برای اجرا در نظام ثبت اسناد و املاک پیش بینی شده اند.
بهترین مشاوره حقوقی برای صدور سند مالکیت اراضی ملی
محبوبه حجتیان با داشتن دانش و تجربه فراوان در امور ملکی می تواند به تمام کسانی که در زمینه اراضی ملی مشکلات حقوقی دارند، مشاوره حقوقی ارائه دهد. ایشان به عنوان بهترین وکیل ملکی موفق در به نتیجه رساندن پرونده هایی با موضوع ملکی و حقوقی بوده است.
برای کسب اطلاعات لازم در زمینه امور ملکی می توانید از طریق لینک زیر با محبوبه حجتیان در تماس باشید.